ابعاد کامل دخالت‌های کشورهای غربی در بلاروس قبل از انتخابات بحث‌برانگیز اوت ۲۰۲۰ شاید هرگز فاش نشود ولی آثار کوشش‌های گسترده خارجی برای بی‌ثبات ساختن دولت در بلاروس روز به روز بیشتر آشکار می‌گردد.
راشیا تودی اوایل هفته گزارش کرد که چند فردِ شیطانِ روس که خود را از اعضای اپوزیسیون بلاروس معرفی کردند ، نمایندگان بلندپایه بخش تغییر رژیم بنیاد ملی برای دمکراسی NED را اغوأ کردند تا ابعاد شرکت پنهانی واشنگتن در ناآرامی‌های سال ۲۰۲۰ بلاروس را که در سطح کشور صورت گرفت، افشأ کنند.
در کنار دیگر افشأگری‌های جنجالی “نینا اوگنیانووآ” که همکاری‌های NED با گروه‌های محلی زیر نظر او صورت می‌گیرد، افشأ کرد که «افراد زیادی» که با کوشش‌های NED در آنجا « تعلیم یافته و آماده شده بودند»، نقش تعیین‌کننده‌ای «در وقایع و یا ایجاد وقایع تابستان گذشته» ایفأ کردند.
رئیس باسابقه NED “کارل گرش‌مان” که در سپتامبر ۲۰۱۳، یعنی کمتر از ۶ ماه قبل از کودتا که جهت‌گیری سیاسی کییف را به کلی تغییر داد و اوکرائین را «بزرگترین جایزه» واشنگتن نامیده بود، گفت سازمان او با شخصیت سئوال‌برانگیز اپوزیسیون، خانم “سوتلانا تیخانوسکایا» و تیمش همکاری بسیار بسیار نزدیکی داشته است. این بنیاد تنها بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ حداقل ۱۵۹ ابتکار مدنی در بلاروس را با ۷۶۹۰۶۸۹ دلار مورد حمایت مالی قرار داده.
اظهارات بی‌پروای گروه، اعتراف علنی نسبتاً نادری در مورد نقش موذیانه NED در بی‌ثبات‌سازی بلاروس است. پرزیدنت این بنیاد در سال ۱۹۹۱ گفت: «بسیار کارهایی که ما امروز انجام می‌دهیم، ۲۵ سال پیش توسط سازمان سیا در خفا صورت می‌گرفت.» ولی اسناد فاش‌شده وزارت امور خارجه بریتانیا FCDO نیز نشان می‌دهد که ایالات متحده آمریکا تنها قدرت خارجی نیست که کوشش می‌کند دولت بلاروس را تضعیف نماید.
درسال ۲۰۱۷ نخست وزیر وقت انگلیس خانم “ترزا می” به صندوقی با ۱۰۰ میلیون پوند اشاره کرد که گویا برای مبارزه علیه تبلیغات کرملین ایجاد شده بود. در عمل اسناد محرمانه وزارت امور خارجه که توسط هکرهای گروه “آنونیموس” افشأ شد، نشان می‌دهد که در وهله اول این کوشش‌ها برای «تضعیف نفوذ دولت روسیه… به ویژه در کشورهای همسایه» بود. لذا تعجب‌آور نبود که بلاروس به عنوان نزدیک‌ترین همسایه و مهم‌ترین هم‌پیمان در مرکز توجه وزارت امورخارجه انگلیس قرار گیرد.
در ژانویه همانسال “وایت‌هال” تهیه یک تحلیل جامع از تصورات، انگیزه‌ها و عادت‌های شهروندان بلاروس را سفارش داد تا «امکان ارتباط مناسب» با آنها را فراهم کند. لندن به ویژه علاقمند بود، «نارضایتی‌های موجود و یا بالقوه از دولت ملی» را شناسایی کند تا بتواند برای ایجاد «کانال و ارتباط» «به شکلی مناسبی با گروه‌های مختلف زیر زمینی ارتباط برقرار کند».
“وایت‌هال” در سال گذشته ۹۵۰ هزار پوندکمک مالی در اختیار کانالهای خبری بلاروس نهاده که به آنها امکان داده بود«فعال بمانند و سطح عملکردی تجهیزات خود را حفظ کنند.»
این تحلیل به دست “گروه مشکوک آلبانی” که در سال‌های اخیر عملیات فراوانی در جهت جنگ‌اطلاعاتی در کشورهای بالتیک انجام داده بود، تا در بین اقلیت‌های روس‌زبان این منطقه «قرابت بیشتری» با بریتانیا و اتحادیه اروپا و ناتو ایجاد کند، تهیه شد. به هنگام اجرای پروژه دیگری که از طرف “وایت‌هال” حمایت مالی می‌شد و مسکو را هدف قرار داده بود، این شرکت تنگاتنگ با نهاد غیردولتی فرانسوی IREX Europe که به NED مربوط است همکاری می‌کرد.
در شرحی که همراه گزارش منتشر شد، آمده است که IREX از سال ۲۰۰۶ در بلاروس «از طریق مطبوعات، اینترنت و فرستنده‌های رادیویی» کار می‌کند تا «کیفیت گزارش‌های خود را بهبود بخشد» و «درک مردم از اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن را افزایش دهد». گفته می‌شود این سازمان به عنوان بخشی از امکانات عرضه شده خود به شنوندگان جوان این کشور ، رادیو یورو که در ورشو مستقر است را همراه “آن‌لاین اوت‌لت ۳۴مگ” تاسیس کرده است.
فیلم‌هایی که توسط رادیو یورو از رفتار خشونت‌آمیز علیه تظاهرکنندگان طی ناآرامی‌ها در مینسک تهیه شده بود، به طور منظم از طرف رسانه‌های غربی از جمله BBC پخش می‌شد . این فرستنده حتی صراحتاً فراخوان فرستنده دولتی انگلیسی خطاب به کنشگران را برای تهیه و استفاده از تصویر و ویدئو در گزارش دهی‌های خود تکثیر می‌کرد. “فراناک ویاکورکا” یکی از همکاران ارشد انجمن آتلانتیک و در حال حاضر مشاور ارشد “سوتلانا تیخانوسکایا” گزارش‌دهی «متهورانه» در مورد ناآرامی‌ها را به شدت مورد ستایش قرار داد.
نام رادیو یورو کراراً در مدارکی که به انجمن “مشارکت اطلاعات آزاد” OIP استناد می‌کند و در واقع «ناوسرفرماندهی» حملات چندجانبه تبلیغاتی وایت‌هال علیه روسیه محسوب می‌شود به چشم می‌خورد. این سازمان که از طرف وزارت امور خارجه انگلیس با ۱۰ میلیون پوند مورد حمایت مالی قرار دارد دارای شبکه‌ای با ۴۴ شریک در تمامی اروپای مرکزی و شرقی از جمله «روزنامه‌نگاران، سازمان‌های خیریه، اندیشکده‌ها، اولیای دانشگاهی، نهادهای غیردولتی، کنشگران و واقعیت سنجان» است. یکی از مهم‌ترین اهداف سری این مجموعه، تاثیرگذاری بر «انتخابات در کشورهایی که دارای اهمیت ویژه » برای وزارت امور خارجه انگلیس است، می‌باشد.
اسناد سری نشان می‌دهد که انجمن “مشارکت اطلاعات آزاد ” در ابتکارات متعدد “جنبش‌های مردمی” تمامی منطقه شرکت دارد و به افراد و سازمان‌ها کمک می‌کند، با تبلیغات ماهرانه‌ای خود را شهروند خبرنامه‌نگار معرفی کنند که بعد توسط شبکه‌های آن در سطح جهان ترویج گردد.
مثلاً در اوکرائین انجمن «مشارکت اطلاعات آزاد » از یک گروه ۱۲ نفره “تاثیرگذار” اینترنتی تشکیل می‌شود تا « از طریق سیاست‌های راهبردی تحریریه نوآورانه، تقسیم مخاطب و مدل‌های تولید که نشان‌دهنده فضای سیاسی پیچیده و حساس است، با اخبار مورد حمایت کرملین مقابله کند» و مقدور سازد که آنها « مخاطبین بیشتری را با محتوای قانع‌کننده (بیش از ۴ میلیون ) به سوی خود جلب کنند.»
REX از سال ۲۰۰۶ در بلاروس «از طریق مطبوعات، اینترنت و فرستنده‌های رادیویی» کار می‌کند تا «کیفیت گزارش‌های خود را بهبود بخشد» و «درک مردم از اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن را افزایش دهد».
انجمن مشارکت اطلاعات آزاد در روسیه و آسیای مرکزی یک شبکه مخفی از کاربران یوتوب ایجاد کرده و به آنها در تولید ویدئو هایی کمک می‌کند، که «تمامیت رسانه‌ها و ارزش‌های دمکراتیک را تقویت می‌کنند.». به شرکت‌کنندگان می‌آموزند چگونه می‌توان «پرداخت‌های بین‌المللی را انجام داد و یا دریافت کرد بدون این‌که منبع مالی خارجی مشخص شود.» و همین‌طور چگونه «سیاست‌های راهبردی ویراستاری برای الغأی پیام‌های کلیدی» طراحی نمود، در حالی که گروه «ریسک تعقیب» خود را کاهش می‌بخشد و «ارتباطات پروژه» را مدیریت می‌کند تا وجود شبکه و در واقع نقش انجمن مشارکت اطلاعات آزاد «محرمانه» بماند.
جای تعجب نخواهد بود اگر در بلاروس نیز همین فعالیت‌ها وجود داشته باشد زیرا نهایتاً در این اسناد افشأ شده بلاروس همراه مولداوی و اوکرائین «مهم‌ترین فضا در تمامی شبکه»نامیده می‌شود که دارای «اولویت بسیار» برای لندن است و نشان می‌دهد انتخابات ۲۰۲۰ تا چه حد برای وایت‌هال مهم بوده است. اگر این طور باشد، جای تعجب نخواهد بود که بسیاری از شهروندان خبرنگار و رسانه‌ها که در مورد ناآرامی‌ها در مینسک گزارش کردند، توسط انجمن مشارکت آزاد اطلاعات حمایت مالی شده و تعلیم یافته باشند.
همین‌طور MEMO-98 یکی از اعضای انجمن مشارکت آزاد اطلاعات، که آن‌هم به طور اتفاقی مورد حمایت مالی NED قرار دارد در تمام مدت از نزدیک شورش را زیر نظر داشته و تحلیل‌های متعددی از فعالیت‌های رسانه‌های اجتماعی مربوط به اعتراضات را منتشر کرده بود. این امر توجه ویژه‌ای را به تولیدات تلویزیون “بلزات”، ایستگاهی مستقر در ورشو جلب کرد. این تلویزیون که در دسامبر ۲۰۰۷ توسط وزارت امور خارجه لهستان تاسیس شد، تلاش می‌کند برتغییرات سیاسی در بلاروس تاثیر گذارد. MEMO 98 از پخش اعتراضات و ارعاب فعالان آن توسط فرستنده نامبرده ستایش کرد.
جالب توجه است که اسناد فاش شده وزارت امور خارجه انگلیس نشان می‌دهد که تلویزیون “بلزات” از طرف بنیاد “تامسون رویترز” یعنی به اصطلاح بخش «خیّر» آژانس خبری رویترز کمک‌های مالی و از جمله ۱۵۰ روز کمک مشاورتی برای بهبود «کیفیت اخبار و همین‌طور گسترش شعاع پخش» دریافت کرده.
در حالی که اعتراضات در ماه‌های اخیر تقریباً متوقف شده، التماس‌دعاهای خانم “سوتلانا تیخانفسکایا” از رهبران کشورهای غربی برای به رسمیت شناختن او به عنوان رئیس جمهور قانونی بلاروس با واکنش مثبتی روبه رو نشده است، با این‌حال شواهد مشخصی وجود دارد که بسیاری از دیگر پلاتفرم‌های رسانه‌ای در بلاروس کماکان کمک‌های زیادی از لندن دریافت می‌کنند.
در ماه مارس ۲۰۲۱ وزارت امورخارجه انگلیس گزارشی در مورد پیشرفت‌های «سازوکارجهانی آزادی رسانه‌ای» منتشر کرد که نشان می‌داد “وایت‌هال” در سال گذشته ۹۵۰ هزار پوندکمک مالی در اختیار کانالهای خبری بلاروس نهاده که به آنها امکان داده بود«فعال بمانند و سطح عملکردی تجهیزات خود را حفظ کنند.»
در گزارش فوق آمده بود «آنها در نتیجه اقدامات دولتی مجبور می‌شدند بدون این کمک‌ها کار خود را تعطیل کنند. کمک‌های مالی اشتغال را نجات داد و در زمانی که نیروهای امنیتی به خشونت برخورد با اعتراض‌کنندگان می‌افزایند تضمین کرد که رسانه‌های مستقل بتوانند دولت را به پاسخ‌گویی مجبور کنند.»
ظاهراً حتی در دوران پاندمی جهانی باید سیرک تغییر رژیم به کار خود ادامه دهد و دولت انگلیس کمک می‌کند تا مردم در سراسرجهان مدام با تبلیغات تهیجی از خیابان‌های مینسک تامین شوند تا انظار عمومی نه تنها علیه دولت بلاروس بلکه همین‌طور علیه دولت روسیه منحرف گردد.