هفته پیش اوضاع در کوبا غیرعادی بود. کشوری که ثبات و آرامش از شاخصه‌های آنست شاهد چند اعتراض در نقاط مختلف کشور بود. علت اساسی این اعتراضات تداوم قطع برق بود که شرکت الکتریک یونیون کوبا به خاطر کمبود سوخت و خرابی‌ها در کارخانه‌های تولید برق مجبور به قطع آن شد.
اغلب این اعتراضات کوچک در محلات دور افتاده‌ای رخ داد که مردم به مدت ۶ ساعت بدون برق مانده بودند و موجب ناراحتی اهالی در هوای استوایی نیمه تابستان شده بود. گروه‌هایی از مردم به خیابان آمدند و با کوبیدن بر قابلمه و تابه خواستار بازگشت برق شدند. متأسفانه این مشکل به خواست یک فرد، آن‌طور که بعضی افراد مغرض ادعا می‌کنند، بستگی ندارد. فقدان امکانات برای برآورده کردن نیاز تولید برق کشور، چنین وضعیتی را به وجود آورده است.
بسیاری از مردم ممکن است اقدام معترضین را، که از سوی مقامات کشور در همه سطوح مطالباتی به حق تشخیص داده شده است، به زیر سؤال ببرند. رییس‌جمهور میگل دیاز-کانل به تازگی بیان کرد که با وجود سختی‌ها و مشقات موجود، ناراحتی و عصبانیت مردم قابل درک است. وی به مردم اطمینان داد که همه به طور خستگی‌ناپذیری در حال تلاش برای کاستن مشکلات هستند.
لازم است یادآور بشویم که این اعتراض‌ها، آن‌طور که خیلی‌ها کوشیدند جلوه دهند، انگیزه سیاسی نداشت، بلکه بیان مشروع خواست‌های صدها کوبایی بود که زندگی‌شان دچار اختلال شده بود.
برخلاف بسیاری از جاهای دنیا، حتی یک صحنه خشونت‌آمیز در زمان اعتراض‌ها در کوبا ثبت نشده است. برعکس، بیش‌ترین تصاویر و گزارش‌ها از شهرداران و استاندارانی است که وضعیت را برای مردم توضیح می‌دادند. این عاجل‌ترین کاریست که یک دولت می‌تواند انجام دهد، آن‌هم دولتی که طولانی‌ترین و کامل‌ترین نظام تحریم علیه یک کشور، از جمله محاصره اقتصادی آمریکا، را تا به حال تحمل کرده است.
بدون تردید اوضاع برای کسانی که از قطع برق رنج بردند بسیار سخت بود، اما مشاهده سرسختی کوبایی‌ها در مبارزه علیه این بحران مایه تسلی است. از خود رییس‌جمهور گرفته تا آخرین مهندس و کارگر، همگی بی‌وقفه تلاش کردند تا تولید هر مگاوات برق دوباره برقرار شود. معهذا این‌ها تلاش‌هاییست در برابر واقعیات سرسخت کشوری که یکی از بحران‌های شدید اقتصادی تاریخ خود را پشت سر می‌گذارد.
کوبا کشوریست که ۵۰ درصد سوخت مصرفی خود را وارد می‌کند. و این در زمانی که بهای هر بشکه نفت به بیش از ۱۰۰ دلار رسیده است، کشور را در شرایط نامساعدی قرار می‌دهد. کمبود تولید در حال حاضر ۲۰ درصد است که به وضوح برای شهروندان توضیح داده شده است و از مردم خواسته شده است که شرایط را درک کنند.
اما این وضعیت چه ویژگی خاصی دارد؟ آیا کوبا تنها کشوریست که با بحران انرژی روبه‌روست؟ پاسخ البته «نه» است. باید به اطراف نگاه کرد تا ببینیم نه تنها کشورهای منطقه، مانند پاناما و اکوادور، بلکه خود اروپا و آمریکا هم بحران انرژی را تجربه می‌کنند، البته هر کدام به صورت‌های مختلف.
این جزییات در فلوریدا و مادرید، که اپوزیسیون کوبایی علت اعتراضات خاموشی را علیه کمونیسم یا نظام سیاسی معرفی می‌کند، عمداً نادیده گرفته می‌شوند. این نوع تفکر ما را به دو سناریوی ممکن می‌رساند. اول این‌که آلمان، آمریکا، اسپانیا و بلژیک و غیره هم کمونیستی هستند، چون مردم در آنجا هم علیه بهای بالای سوخت و برق اعتراض می‌کنند.
دوم این‌که اگر فرض کنیم که بحران انرژی نقص نظام سیاسی غالب است، می‌توانیم بگوییم که علت بحران انرژی در اروپا نظام سرمایه‌داری است. این به واقعیت نزدیک‌تر است، توضیح آن بسیار پیچیده‌تر است، اما نشان می‌دهد که نمی‌توان سوسیالیسم در کوبا را به خاطر بحران جاری سرزنش کرد.
تردیدی نیست که محاصره اقتصادی درآمد اقتصاد کوبا را شدیداً تحت تأثیر قرار داده. از سوی دیگر، ریزش در بازار توریسم و کاهش خدمات پزشکی در دوران پاندمی موجب کمبود شدید ارز شد که ترمیم وضع اقتصادی کوبا و مواجهه با تحریم‌ها را دچار مشکل کرد.
منظره کامل انرژی در کوبا بغرنج است، و حادثه اخیر در ماتانزاس تنها آن‌را وخیم‌تر کرد. انفجار در دو مخزن ۵۰.۰۰۰ مترمکعبی به معنای قابلیت ذخیره کم‌تر انرژی است که در شرایط کنونی حایز اهمیت اساسی فراوان است.
اعتراض‌های مردم کوبا انکارناپذیر است، اما انگیزه آن‌ها تغییر دولت نیست، بلکه این تنها راه ابراز رنجش و ناخوشنودی مردم بود. در واقع هنوز کارهای زیادی می‌توان انجام داد تا وضعیت را آرام کند، اما در حال حاضر هیچ اقدامی نمی‌تواند تولید مکفی برق را تضمین کند. دولت‌های محلی برنامه‌های خاموشی‌ها را بهبود بخشیده اند تا مردم فعالیت‌های روزانه خود را بهتر تنظیم کنند. با وجود این، تلاش‌های بیش‌تری در این باره لازم است.
رسانه‌های دشمن با سؤاستفاده از این شرایط حساس و شکننده، کوشیدند از کوبا کشوری بی‌کفایت که از عهده تأمین اصلی‌ترین نیازهای شهروندان خود برنمی‌آید، به نمایش بگذارند. چرا آن‌ها هیچ‌گاه ناکارآمدی کشورهای اروپایی را، که برای مقابله با خطر پایان دریافت گاز از روسیه اقدامات زیادی انجام داده اند، زیر سؤال نمی‌برند؟ این یک نوع فریب و دغلبازی است که به دنبال خبیث نشان دادن دولت سوسیالیستی است. آن‌ها از هر فرصتی برای حمله به کوبا استفاده می‌کنند.
آن‌ها، یک بار دیگر، روی هدایت ناراحتی کوبایی‌ها علیه دولت خود حساب باز کردند، هرچند این بار هم، علی‌رغم تلاش‌های عظیم ناکام ماندند. کوبا پس از ۱۱ ژوئیه ۲۰۲۱، دیگر آن کشور گذشته نیست، نه به این دلیل که کشور بهتر یا بدتری شده است، بلکه به این دلیل که کوبایی‌ها فهمیدند ناخوشنودی از اوضاع یک چیز است و اجازه صدمه رساندن به کشورشان کاملاً چیز دیگریست.