رییس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی در ژست جنگ‌سالار مورد علاقه‌اش. کشور ویران او مدت‌هاست که در هم شکسته شده است و برای مدت طولانی در دست حامیان و جنگ‌افروزان غربی خواهد بود.
طلا و ذخایر ارزی کشور به حراج گذاشته می‌شود و بودجه کشور و بودجه جنگ با اعتبارهای میلیاردی ایالات متحده و اتحادیه اروپایی هر ماه تأمین می‌شود و این کشور قادر به باز پرداخت آن‌ها نخواهد بود. وعده‌های زلنسکی برای تأمین اتحادیه اروپایی با گاز برای مدت طولانی قابل تحقق نیست، زیرا اوکراین حتی نمی‌داند چگونه در زمستان آینده شهروندان خود را با برق و گاز تأمین کند. مخارج این جنگ نیابتی علیه روسیه را خلق ستمدیده اوکراین، ولی همین‌طور اقشار پایینی مردم در کشورهای عضو اتحادیه اروپایی خواهند پرداخت.
دولت ولودیمیر زلنسکی ماهیانه به ۸ میلیارد دلار نیاز دارد که برخی حتی از ۱۰ میلیارد سخن می‌گویند. بیش از نیمی از این مبلغ را غربی‌ها می‌پردازند، البته نه به رایگان، بلکه همیشه به برکت اعتبارهای جدید. با کاهش صادرات و افزایش مخارج نظامی، کسر بودجه روزبه‌روز بیش‌تر می‌شود و بانک مرکزی را مجبور می‌کند تا اوراق بهادار کشور به حجم ۷.۶ میلیارد دلار را به فروش رساند.
حراج ذخایر طلا
ذخیرهای طلای کشور حراج می‌شود. اوکراین از آغاز جنگ ۱۲.۴ میلیارد دلار طلای ذخیره بانک مرکزی را به فروش رسانده است، حجم طلای باقیمانده ۱.۴ میلیارد یورو تخمین زده می‌شود. در ماه مارس ۲۰۱۴ مطبوعات گزارش دادند که «رهبری جدید»، یعنی رژیم کودتا پس از سرنگونی رییس‌جمهور منتخب یانوکوویچ، طی عملیات مخفی سریعاً ذخیره‌های ارزی کشور را به ایالات متحده آمریکا منتقل کرد. بعد از آن اخبار در مورد فروش یک‌سوم از ذخیره‌های ارزی طلای اوکراین اشاعه پیدا کرد.
کریلو شِوچنکو، رییس بانک مرکزی اوکراین هشدار داد که استفاده از ذخیرهای ارزی برای تأمین بودجه جنگی «قابل قبول» نیست و اوکراین برای مقابله با این معضل «وقت زیادی» در اختیار ندارد.
اوکراین نمی‌تواند به اتحادیه اروپایی برق صادر کند
در این بین رییس‌جمهور اوکراین ولودیمیر زلنسکی اعلام کرد که اوکراین به عنوان صادرکننده الکتریسته کمک خواهد کرد تا مشکل تأمین کشورهای عضو اتحادیه اروپایی از میان برداشته شود.
امیلی هولاند، استاد دانشگاه U.S.Naval War College به برلینر تسایتونگ گفت: «مطلقاً غیرممکن است که اوکراین به تأمین کنندۀ برق اروپا تبدیل شود. این کشور خود با زمستانی بسیار سخت روبه‌رو خواهد بود.» هولاند اظهارات زلنسکی را یک کارزار روابط عمومی می‌داند که هدفش دلخوش کردن غرب در ارتباط با تحویل سلاح است.
مشکل اوکراین: اغلب نیروگاه‌ها برای پشتیبان تولید برق به گاز نیازمندند. از آنجا که ۹۰ درصد خانوارهای اوکراینی از گاز استفاده می‌کنند، نیاز به گاز در این کشور بسیار زیاد است. ولی به نظر اندیشکده آمریکایی ویلسون سنتر در اثر خسارت‌های ناشی از جنگ، گاز تنها تا اندازه محدودی در دسترس است. تا آغاز ژوئن بیش از ۵۰۰۰ کیلومتر لولۀ گاز و بیش از ۳۸۰۰ تأسیسات تقسیم و توزیع گاز آسیب دیده بود. و همین‌طور بیش از ۲۰۰ دیگ بخار گازی و چندین نیروگاه ترکیبی برای تأمین حرارت مرکزی نیز آسیب دیده است.
به نظر اندیشکده سنتر ویلسون اگر بمباران‌ها تا آغاز فصل زمستان ادامه پیدا کند، شهرهای زیادی بدون بخاری خواهند ماند. از این‌رو اوکراین نه تنها قادر به صدور برق نیست، بلکه برعکس حتی به کمک اروپاییان نیاز خواهد داشت.
بزرگ‌ترین شرکت‌های دولتی ورشکسته هستند
پس از سال‌ها سوءمدیریت و ارتشاء، حمله روسیه همین‌طور ورشکستگی اقتصادی بازار انرژی اوکراین را به دنبال داشت. کنسرن دولتی نفت و گاز اوکراین هفته گذشته در سرویس‌دهی چندین اوراق قرضه یورو استنکاف کرد. کنسرن به گفته این کنسرن، اگرچه پول کافی در حساب‌های شرکت وجود دارد، اما دولت این شرکت را از بازپرداخت بدهی‌های خود به طلبکاران منع کرده است.
دو کنسرن دولتی دیگر، Ukrawtodor (راه‌سازی) و Ukrenerho (اپراتور شبکه برق)، درخواست تعویقِ دو سالۀ پرداخت کردند. دنیس شمیهال، رییس دولت اوکراین در کانال تلگرام خود نوشت: «دولت اکنون کلیه منابع موجود را برای نیازهای اولویت‌دار تثبیت می‌کند»، که شامل تأمین بودجه ارتش، آماده ساختن کشور برای فصل سرما، پرداخت حقوق بازنشستگان و بازسازی زیرساخت‌های حیاتی می‌شود. شمیهال حجم بودجه لازم را تقریباً ۱.۵ میلیارد یورو اعلام کرد. بر روی‌هم، کسر بودجه اوکراین در سال جاری احتمالاً ۵۰ میلیارد یورو خواهد شد.
اوکراینی‌ها با کدام پول می‌خواهند گاز را پرداخت کنند؟
و بدینسان دولت با مخمصه مواجه می‌شود. این دولت تنها وقتی قادر خواهد بود انرژی لازم کشور را تأمین کند، که گاز وارد نماید. ولی کشور در واقع هم‌اکنون ورشکسته است. آن‌ها با کدام پول می‌خواهند مخارج واردات را بپردازند؟ با انتقال گاز روسیه از طریق اوکراین این کشور سالانه یک میلیارد یورو درآمد دارد. با شیطنت‌هایی چون تعطیلی ایستگاه‌های توزیع در مناطقی که در اشغال روسیه قرار دارد، مقدار انتقال به شدت کاهش می‌یابد و از این طریق از درآمدهای دولت کاسته می‌شود. بخش زیادی از خانوارهای اوکراینی تاکنون با گاز روسیه تأمین می‌شد. حال که از خرید این گاز، که در هرحال قادر به پرداخت بهای آن نبودند صرف‌نظر شد، اکنون قصد دارند از ایالات متحده، مانند مسأله تحویل سلاح، برای گاز مایع قرارداد ببندند، به این صورت که امروز گاز دریافت کنند و در آینده بهای آن‌را بپردازند و یا اصلاً نپردازند. ولی مشکل اینجاست که حتی اگر ایالات متحده به این معامله گردن نهد، کمکی برای زمستان آینده نخواهد بود. اوکراین دارای ایستگاه تخلیه گاز مایع نیست و کنسرن نفت‌وگاز نیز هیچ تجربه‌ای در این زمینه ندارد.
بنابر این شاید آن‌ها مجبور باشند به طور نسیه از روسیه گاز بخرند. البته این کار به طور مستقیم ممکن نخواهد بود، لذا اوکراین می‌تواند مانند لهستان و دیگر کشورهایی که از سوی رهبران روس‌هراس حکومت می‌شوند، گاز روسیه را از طریق آلمان خریداری کند. البته این کار آنگاه ممکن خواهد بود که آلمان خود به اندازه کافی گاز برای تأمین کشور در زمستان داشته باشد.
جور جنگ نیابتی به گردن ما است
در ماه‌های آینده، پرداخت جیره و مواجب سربازان، کارمندان دولت و بازنشستگان و همین‌طور برپا نگاه داشتن دستگاه دولتی به عهده ایالات متحده آمریکا و اروپا است. همین‌طور هر روز سلاح‌های جدیدی از طرف غربِ کلکتیو در اختیار اوکراین قرار می‌گیرد.
هم در واشنگتن و هم در پایتخت کشورهای اتحادیه اروپایی از مدت‌ها پیش آشکار است که اوکراین قادر نخواهد بود در آینده نزدیک اعتبارهایی را که اکنون دریافت می‌کند، بازپرداخت کند، زیرا احتمال تلاشی کامل بسیار زیاد است. کمیسیون اروپا را خوف برداشته، زیرا توانایی‌های مالی آن نیز بسیار محدود است و از این‌رو از کشورهای عضو اتحادیه می‌خواهد تا اعتبارهای اتحادیه اروپایی به اوکراین را تضمین کنند و حداکثر در این لحظه مشخص می‌شود که شهروندان اتحادیه اروپایی باید تأمین مالی جنگ در این کشور ورشکسته و فاسد را تقبل کنند.
ورشکستگی ۲۰۱۵ و ۲۰۲۲
اوکراین در سال ۲۰۱۵ ورشکسته بود و در آن زمان طلبکاران بزرگ کاهش ۲۰ درصد از بدهی‌ها را پذیرفتند و از این طریق ۴ میلیارد یورو از مجموع بدهی‌ها کاسته شد. ولی اوکراین اکنون دوبرابر و یا حتی بیش‌تر از آن‌را ماهانه مصرف می‌کند.
بقیه ۱۵ میلیارد یورو را باید اوکراین تا سال ۲۰۱۹ به طلبکاران بازپرداخت می‌کرد، که در واقع عملی نشد. پرداخت‌ها بیش‌تر از طریق تجدید ساختار بدهی، تعویق و وام‌های جدید صورت می‌گرفت.
جنگ‌افروزان غربی به خوبی می‌دانند که اوکراین برای همیشه محتاج خیرات و مبرات آن‌ها خواهد بود و به جز مواد خام، نیروی کار و فرآورده‌های کشاورزی چیز دیگری برای عرضه نخواهد داشت. بیش‌ترین بخش صنایع سنگین در منطقه دونباس بود که دولت در کی‌یف کنترل خود را در آنجا از دست داد و بقیه تأسیسات صنعتی به دنبال جنگ از بین رفت و یا دچار خسارات سنگین شد. تعداد زیادی از نیروگاه‌ها از جمله نیروگاه اتمی ساپوروچیه زیر کنترل روسیه قرار گرفت و می‌تواند از شبکه برق اوکراین خارج گردد. اوکراین پس از جنگ نه ۴۴ میلیون، بلکه تنها ۳۰ میلیون نفر جمعیت خواهد داشت که قادر نخواهد بود با تکیه به نیروی خود معیشت خود را تأمین کند.
زلنسکی و ابواب جمعیش آخرین نبرد خود را پشت سر می‌نهند. هر روز که جنگ طولانی‌تر شود، شهروندان بیش‌تری از دست خواهند رفت و زیرساخت‌های کشور بیش‌تر ویران خواهد شد. پیشروی ارتش روسیه بسیار کند صورت می‌گیرد و یک پیروزی برق‌آسا نیست، لکن روسیه گام‌به‌گام در خاک اوکراین، که روزبه‌روز کوچک‌تر می‌شود، پیشروی می‌کند. از دست رفتن قلمرو، یک واقعیت است حال چه رهبری کشور بخواهد و یا نخواهد آن‌را بپذیرد.
غرب اجازه می‌دهد که جنگ نیابتی علیه روسیه، صرف‌نظر از هزینۀ آن، ادامه یابد. پی‌آمد آن: از دست دادن رفاه و گسترش فقر، به ویژه در کشورهای اتحادیه اروپایی و آن‌چه از اکراین باقی می‌ماند، کشوری به خاک افتاده و درمانده، که دیگر قادر نیست به تنهایی برای مدت طولانی دوام بیاورد!