سال ۲۰۲۳ را میتوان سالی پرآشوب برای جهان دانست. این سال، جهان درگیریها، تنشها، و رویدادهای غمانگیز فراوان و گوناگونی به خود دید. پایان سال جاری بدون متوقف شدن درگیریهای مداوم، بیثباتی جهان به سال نو منتقل میشود.
سال ۲۰۲۳ را میتوان سالی پرآشوب برای جهان دانست. این سال، جهان درگیریها، تنشها، و رویدادهای غمانگیز فراوان و گوناگونی به خود دید. پایان سال جاری بدون متوقف شدن درگیریهای مداوم، بیثباتی جهان به سال نو منتقل میشود. درست مانند گذشته، ایالات متحده آمریکا و انگیزههای اقتصادی آن نقش اصلی را در ایجاد بیشتر این درگیریها در جهان دارد. جنگ اسرائیل علیه حماس یکی از شناختهترین این رویدادها است. نسلکشی وحشیانه اسرائیل در غزه حس بدبینی به سال آینده را میان مردم دنیا آکنده است. این جنگ دنیا را به دو نیم تقسیم کرد. بخشی از مردم، از مردم بیگناه فلسطین حمایت میکنند، در حالیکه بخش دیگر با حمایت غرب در کنار جنایات جنگی اسرائیل ایستاده اند. آمریکا و برخی از متحدان اروپایی آن تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا با وجود کشته شدن بیش از ۲۱.۷۰۰ نفر که اکثراً غیرنظامیان، از جمله افراد زیر سن قانونی و زنان بودند، مانع از هرگونه آتشبس بشردوستانه در غزه شوند.
بسیاری از تحلیلگران جهان معتقدند که دلیل اصلی پشتیبانی غرب از کارزار نسلکشی اسرائیل در غزه حمایت صنایع اسلحه و تسلیحات آن است. صنعت تولید اسلحه در آمریکا به دلیل جنگها در سراسر جهان سودهای کلانی به دست آورده است. پس از عقبنشینی از افغانستان، جنگ اسرائیل علیه حماس فرصت جدیدی برایشان فراهم کرد. به علاوه، غرب همچنین در پی استفاده از برنامه پنهانی اسرائیل برای ساخت کانال بن گوریون پس از اشغال غزه و بیرون راندن مردم بومی از منطقه بود. غزه همچنین دارای مقدار عظیمی از ذخایر گاز است. اسرائیل پیش از این مجوز اکتشاف ذخایر گازی فراساحلی در منطقه را صادر کرده بود. این خود نشان دهنده مقاصد پنهانی اسرائیل در پشت پرده بمبارانهای بیرویه غزه است.
افراد بسیاری، از جمله رییسجمهور روسیه، پوتین، در مورد گسترش فرامنطقهای جنگ هشدار دادند. همانطور که انتظار میرفت، جنگ اسرائیل و فلسطین در حال گسترش فراتر از غزه است. نیروهای انصارالله یمن علیه اسرائیل اعلان جنگ کردند. آنها کشتیها و ناوهای گوناگون را در دریای سرخ هدف قرار داده اند تا با اعمال فشار به غرب برای توسل به صلح در غزه، اسرائیل را مجبور به توقف کشتار غیرنظامیان کنند. این حملات از سوی نیروهای انصارالله تجارت جهانی را به خطر انداخته است و احتمالاً در ماههای آینده تورم در سراسر جهان را افزایش خواهد داد.
موضوع مهم دیگر در سال ۲۰۲۳ جنگ روسیه و اوکراین بود. این درگیری در سال ۲۰۲۱ آغاز شد و هنوز ادامه دارد. روسیه تمایل خود را برای گفتوگوهای صلح با اوکراین نشان داده است. اما به نظر میرسد که ایالات متحده و لابیهای غربی خواهان صلح در اوکراین و همچنین منطقه نیستند. بسیاری از تحلیلگران جهان، از جمله دانشمند برجسته علوم سیاسی نوام چامسکی، ناتو و آمریکا را مقصر ایجاد جنگ اوکراین و روسیه میدانند. اقتصاد جنگی ایالات متحده، به عنوان یکی از نیروهای اصلی در پشت نگرش و رفتار غیرجدی این کشور در مورد سرنوشت متحدش اوکراین است. آمریکا هیچ اقدام عملی برای متوقف کردن این جنگ برنداشته است. گزارشهای متعددی نشان میدهند که آمریکا در این درگیری مستقیماً ذینفع است. بسیاری از دیپلماتهای اروپایی نیز این ادعا را تأیید کرده اند، زیرا آمریکا گاز طبیعی مایع را به قیمتی بالاتر از روسیه به آنها میفروشد. این برخورد موجب افزایش شدید تورم در اتحادیه اروپایی شده است. بسیار محتمل است مردم اروپا دولتهایشان را به خاطر روند افزایشی تورم و بحرانهای ناشی از افزایش بهای انرژی در سراسر این بلوک به پایان دادن صلحآمیز این جنگ مجبور سازند.
با پایان سال ۲۰۲۳، پاکستان وارد یک سال انتخاباتی میشود. اما در این سال کشور شاهد تحولات سیاسی و اقتصادی گوناگونی بود. حزب تحریک انصاف، یکی از احزاب سیاسی بزرگ پاکستان، به دنبال حمله کارگران حزب به پایگاههای نظامی و اطلاعاتی کشور پس از دستگیری رهبرشان در ۹ ماه مه ۲۰۲۳، با سرکوب شدیدی مواجه شد. مطابق گزارشها، این حملات موجب خسارتی معادل ۶ میلیارد روپیه به کشور شد. ظاهراً، این حملات به دستور رهبر حزب، عمران خان، رخ داده است. حزب تحریک انصاف نیز بهای سنگینی برای این درگیری میپردازد، زیرا اکثر رهبران حزب راه خود را از آن جدا کردند. از سوی دیگر، صدها تن از اعضاء حزب در زندان به سر میبرند و با اتهام تروریسم روبهرو هستند. ناآرامی سیاسی در پاکستان خسارتهای اقتصادی هنگفتی را نیز به همراه داشت. صندوق بینالمللی پول پیشبینی کرد در سال ۲۰۲۳ نرخ بیکاری در کشور به ۸.۵ درصد برسد. رشد نرخ بیکاری در پاکستان منجر به فرار وسیع مغزها شد. در ۷ ماهه اول سال ۲۰۲۳ تقریباً ۵۴۰.۰۰۰ نفر کشور را در جستوجوی فرصتهای شغلی بهتر ترک کردند.
بحران سیاسی و اقتصادی پاکستان همچنین رشد تروریسم در کشور را به همراه آورد. استقرار دولت طالبان پناهگاههای امنی را برای سازمانهای مختلف تروریستی در افغانستان فراهم کرده است. به گفته مقامات پاکستانی، سازمانهای تروریستی مختلف مانند تحریک طالبان پاکستان و دولت اسلامی خراسان در پاکستان از خاک افغانستان برای فعالیتهای تروریستی در پاکستان استفاده میکنند. بر اساس گزارش مؤسسه مطالعات درگیری و امنیت پاکستان، این کشور شاهد افزایش ۶۷ درصدی تروریسم در ۱۱ ماه اول سال نسبت به سال گذشته بوده است. به طور کلی، سال ۲۰۲۳ را میتوان سال بیثباتی و ناآرامی برای پاکستان دانست.
در این سال همآوردی میان قدرتهای بزرگ چین و آمریکا پیشرفتی نداشت. این دو کشور سیاستهای رقابتی خود را برای به دست آوردن هژمونی در جهان دنبال میکنند. آمریکا حضور خود را در منطقه هند و اقیانوس آرام افزایش داده است. به علاوه، روسیه نیز در حال افزایش حضور نظامی خود در منطقه از طریق رزمایشهای دریایی با هند، بنگلادش و میانمار است. گسترش کشورهای عضو بریکس به میزان قابل توجهی قدرت چین و روسیه را تقویت کرده است. هر دو کشور به عنوان ابرقدرتهای جدید جهان در حال ظهور هستند. از سوی دیگر، این منجر به کاهش بیشتر هژمونی ایالات متحده شده است. با این حال، یکی از حرکتهای مهمی که میتوان گفت امسال با خوشبینی به پایان میرسد، نشست شی – بایدن است. هر دو قدرت به دلایل مسایل داخلی خود تصمیم به ترمیم حصارهای خود گرفتند. با این حال، تحلیلگران جهانی معتقدند که این حرکت تنها برای به دست آوردن اهرم سیاسی در داخل از سوی هر دو رییسجمهور است.
کشورها و مناطق دیگر جهان نیز با درگیریها و مصایب گوناگونی روبهرو هستند. این درگیریها کشورهایی مانند کنگو، سودان و منطقه غرب آسیا را شامل میشود. در ترکیه و سوریه زلزله بسیار شدیدی رخ داد که موجب خسارات جانی و مالی هنگفتی شد. در مجموع، این سال سرشار از درگیریها و تراژدی جنگهای مختلف در سراسر جهان بود و انتظار نمیرود در سال پیشِ رو پایان یابند.