rotes meer

تشدید بحران در دریای سرخ

 
تارنگاشت عدالت
 
 
نویسنده: مدی خالص مألوف
مترجم: م. قربانی
برگرفته از: نیو ایسترن آوتلوک
۱۶ ژانویه ۲۰۲۴
 
 
 

با تشدید درگیری‌های اسرائیلی-عربی و با حمله رزمندگان حوثی یمن به کشتی‌های باربری که به مقصد اسرائیل حرکت می‌کنند، بزرگ‌ترین شرکت‌های حمل‌ونقل دریایی جهان، متأثر از این محاصره، از عبور و مرور در این متداول‌ترین مسیر حمل‌ونقل لجستیکی جهان، احتراز می‌کنند.

در اینجا صحبت ما بر سر افزایش بیش از ۲۰ درصدی بهای حمل‌ونقل، افزایش هزینه‌های بیمه، و هم‌چنین خطر فروپاشی حمل‌ونقل به خاطر تغییر تاریخ رسیدن کالا به مقصد است. بر روی هم، همه این‌ها منجر به افزایش قابل توجه بهای اولیه کالاها می‌شود، و وقفه‌های متعدد در عرضه و کمبود کانتینرها در مناطق پُر تقاضا در آسیا به خاطر افزایش زمان دوره تحویل این تجهیزات می‌شود. گزارش شرکت کوهن + ناگل نشان می‌دهد که تا ۲۰ دسامبر (۲۰۲۳)، ۱۰۳ کشتی حمل کانتینر به جای مسیر معمول از کانال سوئز، سفر طولانی دور قارۀ آفریقا را طی کرده اند، تا از گزند حمله موشکی در امان بمانند. این روند ابتدا از سوی بزرگ‌ترین شرکت حمل‌ونقل و لجستیکی، شرکت مرسک، آغاز شد و عبور از دور دماغه امید نیک، علی‌رغم عملیات نگهبان شکوفایی که آمریکا برای حفاظت از کشتی‌های حمل کالاها در دریای سرخ ایجاد کرد، و ادامه پیدا کرد.

به گفته آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، وضعیت حمل‌ونقل جهانی، منافع بیش از ۴۰ کشور جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از آغاز تشدید درگیری، بلینکن پنج بار به غرب آسیا سفر کرده است، اما نتیجه قابل توجهی جز تشدید درگیری‌ها به دست نیاورده است.

به خاطر داشته باشیم که وضعیت در دریای سرخ پیش از این نیز متشنج بود. چنان‌که، علاوه بر یمن، تعدادی مناقشات دیگر آفریقایی در سودان، جیبوتی و سومالی وجود دارد که شهروندان آن‌ها به طور فعال درگیر دزدی دریایی و حمله به کشتی‌های تجاری غربی هستند. توقف عملیات (بندر) اِیلات که در شمال دریای سرخ واقع شده و کاهش شدید بارگیری در بنادر اشدود و حیفا، نقش به سزایی در شکل‌گیری دور فلج کننده کشتیرانی در تمامی سواحل این آبراه دارد.

در ۸ ژانویه ۲۰۲۴، در پاسخ به بیانیه‌های رزمندگان حوثی مبنی بر لزوم اطلاع‌رسانی به کشتی‌های غیر مرتبط با اسرائیل برای عبور ایمن از دریای سرخ، اروپایی‌ها تصمیم گرفتند علاوه بر نیروهای موجود اتحادیه اروپایی، ائتلاف دریایی خود را، به عنوان بخشی از عملیات نگهبان شکوفایی آمریکا، تشکیل دهند. با این وصف، حوثی‌ها به نظارت خود بر رفت‌وآمد کشتی‌ها ادامه خواهند داد. اگر یک کشتی پس از دریافت اخطار وارد بندر اسرائیل بشود، در لیست سیاه قرار خواهد گرفت و قطعاً هنگامی‌که بار دیگر از ساحل یمن گذر کند، مورد حمله قرار خواهد گرفت. یمن در ۵ ژانویه ائتلاف به رهبری آمریکا را تهدید کرد که کشتی‌هایشان «در تیررس موشک‌های یمنی قرار دارد.»

عربستان سعودی می‌تواند واقعی بودن این تهدید را تأیید کند. مجتمع‌های تولید نفت پادشاهی (عربستان)، با وجود این‌که تحت حفاظت سیستم دفاع هوایی آمریکا، پاتریوت، قرار داشت، در طول جنگ با یمن مورد اصابت قرار گرفت و سیستم‌های دفاعی پاتریوت نیز با حمله موشکی یمن از بین رفت.

مشکل اصلی آمریکا در برابر یمن این است که آمریکا باید خودش با حوثی‌ها بجنگد، این به معنای از بین رفتن کشتی‌های خود آمریکا است، چیزی که آمریکا نمی‌خواهد. برای آمریکایی‌ها حتی تجسم این‌که با یمنی‌ها وارد عملیات جنگ زمینی شوند هم دور از ذهن است. عربستان سعودی که پیش از این از یمنی‌ها زخم خورده است، حاضر نیست در ائتلاف با آمریکا دخالت داشته باشد، جنگی که در آن نقش عملیات نظامی زمینی علیه یمن به آن محول شود.

یمن برای حمله به کشتی‌های آمریکایی در دریای سرخ از موشک‌های ضد کشتی استفاده می‌کند که با برد کوتاه‌تر قدرت رزمی بیش‌تری دارد و اصابت به هدف را تضمین می‌کند.

کشتی‌های جنگی روی سطحی هم در دریای سرخ و هم در اقیانوس هند و در ورودی تنگه باب المندب به وضوح قابل رؤیت هستند. حمله به اهداف بزرگ و کُند حرکت، برای یمنی‌ها کار دشواری نیست.

با توجه به این خطرات، بعید است آمریکایی‌ها وارد جنگ مستقیم با یمن بشوند. رهبری سیاسی یمن اعلام کرد که سیاست آن‌ها علیه کشورهای ثالث نیست، تنها علیه اسرائیل است، و اگر آمریکا می‌خواهد دریای سرخ را باز نگه دارد، نباید علیه یمن خشونت به خرج دهد، بلکه باید نفوذ خود را برای قطع خشونت در نوار غزه به کار گیرد.

روزانه کشتی‌های زیادی به طور عاطل در انتظار بازگشایی دریای سرخ هستند، یا برای رسیدن به مقصد باید قاره آفریقا را دور بزنند و بهای کالاها، از جمله نفت، را افزایش دهند. رهبری آمریکا زیر فشار متحدان اروپایی خود، بزرگ‌ترین شرکت‌های بازرگانی و تاجران نفتی قرار دارد. آن‌ها خواستار استقرار مجدد حمل‌ونقل تجاری در دریای سرخ هستند.

به زودی خواهیم فهمید که آیا آمریکا به عملیات جنگ تمام‌عیار نظامی با یمن دست خواهد زد یا این‌که خود را تنها به حملات دقیق اهداف در یمن محدود خواهد کرد. هر چند، به نظر می‌رسد برای آمریکایی‌ها راحت‌تر و ارزان‌تر آن است که روابط با اسرائیل را طوری بازآرایی کنند که از این وضعیت بحرانی خارج شود.