نظامیان آمریکایی درباره جنگ آمریکا علیه چین بحث می‌کنند. این جنگ می‌تواند «شاید قبل از سال ۲۰۲۶ یا ۲۰۲۴» آغاز شود.
قبل از شروع سفر آسیا -اقیانوسیۀ ناوچۀ آلمانی «باواریا»، بحث در مورد شکل و زمان وقوع یک جنگ احتمالی بزرگ علیه چین در میان مقامات عالی‌رتبه ارتش آمریکا در حال گسترش است. دریاسالار سابق «جیمز جی استاوریدیس» (James G. Stavridis)، فرمانده ارشد سابق ناتو و نویسنده رمانی تازه در باره چنین جنگی، تا همین اواخر اعتقاد داشت که جنگ می‌تواند در دهه آینده آغاز شود. درگیری‌ها بر سر تایوان یا جزایر دریاهای جنوب و شرق چین به مثابۀ یک عامل احتمالی در نظر گرفته می‌شود. با این حال، طبق گفته «استاوریدیس»، توازن قدرت نظامی بین ایالات متحده آمریکا و چین به سرعت به نفع جمهوری خلق در حال تغییر است، که در برخی عزصه‌ها نظیر تعداد کشتی‌های جنگی یا جنگ سایبری پیشی گرفته است. «استاوریدیس» اکنون هشدار می‌دهد که «نبرد» بین واشنگتن و پکن «ممکن است خیلی زودتر» صورت بگیرد. متحدان ایالات متحده نقشی اساسی در این امر دارند؛ ایالات متحده آمریکا آن‌ها را به عملیات روزافزون «تهاجمی»، به عنوان مثال در دریای چین جنوبی متصل می‌کند. آلمان یکی از متحدان ذکر شده است.
یک استراتژیست باتجربه
«جیمز جی استاوریدیس» در حال حاضر با هشدارهای صریح درباره یک جنگ بزرگ بین ایالات متحده و چین در معرض دید عموم قرار گرفته است. «استاوریدیس»، یک دریاسالار بسیار پرافتخار در دوران بازنشستگی، در طول فعالیت نظامی خود کشتی‌های جنگی ایالات متحده را در دریای مدیترانه و خلیج فارس هدایت کرده است. وی در دوره ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ فرماندهی گروه رزمی ناو هواپیمابرUSS Enterprise را بر عهده داشت، که در آن زمان از جمله در عملیات جنگی عراق شرکت داشت. در تابستان ۲۰۰۹ وی رهبری فرماندهی نظامی ایالات متحده در اروپا و هم‌زمان پست فرمانده عالی متحدین ناتو در اروپا (SACEUR) را بر عهده گرفت، که تا مه ۲۰۱۳ ادامه داشت.
وی سپس به مدت ۵ سال به عنوان رییس دانشکده حقوق و دیپلماسی در دانشگاه مشهور تافتز در نزدیکی بوستون (ماساچوست) خدمت کرد. «استاوریدیس» که مایل است به این نکته اشاره کند که قسمت قابل توجهی از زندگی حرفه‌ای خود را در نیروی دریایی ایالات متحده در آب‌های آسیا و اقیانوسیه گذرانده است، به عنوان نویسنده کتاب‌های نظامی-استراتژیک متعددی، از جمله آثار گسترده، مورد توجه قرار گرفته است. آخرین کتاب وی که در قالب یک رمان نوشته شده، جنگ احتمالی آمریکا و چین را توصیف می‌کند.
توازن قدرت نظامی
در مصاحبه‌ها و مقاله‌های اخیر، «استاوریدیس» بارها و بارها به دو عامل اساسی در این زمینه اشاره کرده است: توسعه توازن قدرت نظامی بین ایالات متحده و چین و اهمیت سیستم پیمان‌های ایالات متحده.
طبق گفته «استاوریدیس»، جمهوری خلق به سرعت در حال پیشرفت نظامی است و در برخی زمینه‌ها از ایالات متحده آمریکا پیشی گرفته است. نیروی دریایی چین در حال حاضر کشتی‌های جنگی بیش‌تری (حدود ۳۵۰) از نیروی دریایی ایالات متحده (حدود ۳۰۰) دارد و «تقریباً هر هفته» کشتی‌های جنگی جدیدی را به خدمت می‌گیرد. دریادار آمریکایی اظهار داشت: «البته باید در نظر داشت که کشتی‌های جنگی آمریکا معمولاً بزرگ‌تر، و مجهزتر هستند و از خدمه باتجربه‌تری برخوردارند.۱ به گفته «استاوریدیس»، چین هم‌چنین در زمینه تسلیحات جنگ سایبری و فضایی به سرعت پیشرفت می‌کند. در صورت بروز جنگ در نزدیکی تایوان، در دریای جنوب یا شرق چین، مسلماً جمهوری خلق از مزایای جغرافیایی برخوردار است، زیرا ارتش آمریکا مجبور است در فاصله بسیار زیادی از قلمرو سرزمینی خود عمل کند. علاوه بر این، پکن، با ایجاد پایگاه‌های خود در جزایر دریای چین جنوبی، «ناوهای هواپیمابر غرق‌ناپذیر»ی بنا کرده است که تا حدی با پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در ژاپن و کره جنوبی و هم‌چنین گوام توازن را برقرار می‌کند.۲
اهمیت پیمان‌ها
«استاوریدیس» اهمیت زیادی به سیستم پیمان‌های ایالات متحده می‌دهد. به گمان دریادار سابق، در صورت جنگ علیه چین، ژاپن، کره جنوبی و استرالیا هسته اصلی را تشکیل می‌دهند – از جمله به این دلیل که نیروهای مسلح ایالات متحده در آنجا پایگاه داشته و از امکان عقب‌نشینی برخوردارند. علاوه بر این، ایالات متحده با نیوزیلند، فیلیپین و تایلند پیمان‌نامه دارند – و آن‌ها هم‌چنین می‌توانند به «مشارکت بسیار قوی با سنگاپور، ویتنام و مالزی» تکیه کنند. به علاوه، روابط با هند روزبه‌روز رو تنگ‌تر می‌شود. جای سؤال است که آیا امروزه می‌توان به پشتیبانی نظامی همه این کشورها اعتماد کرد – اما واشنگتن روی آن کار می‌کند. «استاوریدیس» اهمیت زیادی به پیمان «چهارگانه» (اتحاد امنیتی چهار ضلعی) بین ایالات متحده آمریکا و ژاپن، استرالیا و هند می‌دهد.۳ سرانجام، متحدانی در اروپا وجود دارند که «قادر به انجام عملیات جهانی در اقیانوس آرام» هستند، به ویژه انگلستان، فرانسه و آلمان. این در حالی است که آن‌ها توافق اصولی خود را حداقل برای شرکت در گشت‌های تجسسی در دریای چین جنوبی اعلام کرده اند.۴ چین از ساختارهای مشابهی برای مقابله با سیستم اتحاد جهانی ایالات متحده برخوردار نیست.
جنگ چه زمانی شروع می‌شود
«استاوریدیس» عوامل احتمالی برای تشدید جنگ را در درگیری‌ها بر سر تایوان و جزایر مختلف در دریاهای جنوب و شرق چین می‌بیند. در عین حال، ارتش آمریکا در حال حاضر در صورت یک درگیری مسلحانه، که احتمالاً در درجه نخست به وسیلۀ نیروهای دریایی و هوایی هدایت می‌شود، از یک مزیت نسبی هر چند اندک، برخوردار است: «”فن‌آوری ما، شبکه متفقین و پایگاه‌های ما در منطقه”، اما هم‌چنین سیستم‌های تسلیحاتی با فن‌آوری بالا مانند انواع مختلف هواپیماهای بدون سرنشین و قابلیت‌های نظامی موجود در فضا، “هنوز” فراتر از توانایی‌های چین است.»۵
با این حال، چین به «سرعت» در حال پیشرفت است و «در اواخر دهه، اگر نه زودتر، می‌تواند ایالات متحده را در دریای چین جنوبی به چالش بکشد.» «استاوریدیس»، که رمان جدید خود را «۲۰۳۴»، به نام سالی که احتمالاً جنگ چین و آمریکا می‌تواند آغاز شود، نامگذاری کرده است، در این بین اضافه می‌کند: «ممکن است تا سال ۲۰۳۴ وقت نداشته باشیم تا برای نبرد آماده شویم – این نبرد ممکن است خیلی زودتر آغاز شود.»۶ «یکی از واکنش‌های مکرر» به رمان او عبارت است از: «یک کتاب بسیار خوب، اما با تاریخ اشتباه.» مقامات عالی‌رتبه نظامی بر این عقیده اند که زمان آغاز جنگ «نه سال ۲۰۳۴»، «بلکه ۲۰۲۴ یا ۲۰۲۶ می‌تواند باشد.»۷
ائتلاف دریایی علیه چین
دولت بایدن در حال آماده‌سازی خود برای جنگ احتمالی علیه چین در همه سطوح است – با تلاش برای استقلال اقتصادی و فنی از جمهوری خلق، اما هم‌چنین با اقدامات نظامی. وزیر دفاع «لوید آستین» هفته گذشته اعلام کرد که توصیه‌های «گروه ویژه چین» را که در فوریه به دستور او تأسیس شد، در اسرع وقت اجرا خواهد کرد. آن‌ها مخفی نگه داشته می‌شوند، اما طبق گفته «آستین»، هدف آن‌ها این است که نیروهای مسلح آمریکا را با تمام توان به سمت جنگ قدرت علیه چین سوق دهند و افزون بر آن، همکاری با کشورهای متحد را «تقویت و سامان» دهند.۸ در این بستر، طبق گفته «استاوریدیس»، در آینده نیروی دریایی ایالات متحده تنها «گشت‌زنی تهاجمی‌تری را در آب‌های اطراف چین انجام نخواهد داد»، بلکه هم‌چنین «کشتی‌های جنگی متحدان خود را بیش از پیش در این گشت‌های تهاجمی “آزادی کشتی‌رانی” درگیر می‌کند: این امر ضدحمله علیه ادعاهای چینی‌ها برای حاکمیت در دریای جنوب چین را بین‌المللی می‌کند.»۹ در نهایت، مسأله بر سر «ایجاد یک ائتلاف دریایی جهانی برای مقابله با نیروهای مسلح بسیار توانمند ارتش آزادی‌بخش خلق چین» است» – اندکی قبل از یک جنگ احتمالی بزرگ.
[۱], [۲] James Stavridis: If the US went to war with China, who would win? asia.nikkei.com 30.05.2021.
[۳] U.S. admiral warns against U.S.-China war in best-seller. asahi.com 02.06.2021.
[۴], [۵], [۶] James Stavridis: It’s not too soon to prepare for a sea war in Asia. politico.com 13.05.2021.
[۷] Bernhard Zand: “Wir müssen verhindern, dass wir in einen großen Krieg hineinschlittern”. spiegel.de 14.04.2021.
[۸] S. dazu “Der Startschuss ist gefallen”.
[۹] James Stavridis: How the US military is preparing for a war with China. asia.nikkei.com 07.03.2021.