حیدر عمواغلی در بیستم دسامبر سال ۱۸۸۰ در شهر رضائیه در خانواده پزشک داروساز علی‌اکبر فشار چشم به جهان گشود. علی‌اکبر افشار فرزند یکی از نانوایان شهر رضائیه بود و تحصیلات خود را در رشتۀ پزشکی در تهران به اتمام رساند. وی مردی بود مترقی و پشتیبان توده‌های زحمتکش و تهی‌دست. اغلب برای معالجه بیماران روستاهای دوردست اطراف شهر چندین کیلومتر پیاده می‌رفت و در میان شهر و ده احترامی کسب کرده بود. مردم علاوه بر امور طبی، برای چاره‌جویی در دشواری‌های روزمره دیگر نیز به او مراجعه می‌کردند. علی‌اکبر افشار به خاطر دفاع از مردم تهی‌دست اغلب با مأمورین دولتی، اربابان و خان‌ها درمی‌افتاد. و آن‌ها در وجود وی دشمن سرسختی را احساس می‌کردند و رفته‌رفته زندگی را بر وی تنگ گرفتند، لذا مجبور شد در سال ۱۸۸۶ به قفقاز مهاجرت نماید و در شهر آلکساندروپول (لنیناکان کنونی در ارمنستان شوروی) مسکن گزیند.
… حیدر در سال ۱۸۸۸ در شهر آلکساندروپول وارد دبستان روسی شد و سپس دبیرستان (ژیمنازیوم) را با مدال طلا به اتمام رساند. دریافت مدال طلا و استعداد فوق‌العاده وی به او امکان داد تا به دانشکده فنی تفلیس، که تنها دانشکده فنی در قفقاز بود، پذیرفته شود.
… حیدر عمواغلی در دوران تحصیلی با آثار نویسندگان و شعرای نامی روس مانند، پوشکین، لرمونتوف، بلینسکی، تولستوی، چرنیشوسکی و غیره آشنا گردید و در همانجا شروع به مطالعه آثار مارکسیستی نیز نمود و به طوری که در دفتر خاطراتش قید کرده است، در سال ۱۸۹۸ وارد حزب سوسیال-دمکرات کارگری روسیه شد. از همین دوران فعالیت انقلابی حیدر عمواغلی آغاز می‌گردد…
حیدر پس از اتمام تحصیل در دانشکده فنی تفلیس و دریافت دیپلم مهندسی برق به باکو رفت و اولین مکتب انقلابی را در میان کارگران ایرانی گذراند. در این دوران علاوه بر کار تبلیغاتی به کار تشکیلاتی نیز دست زد.
….