سرمایه داری

سرمایه داری قرن بیست و یکم

 

تارنگاشت عدالت

 

نویسنده: رائول آنتونیو کاپوته
برگرفته از: گرانما
۲۰ سپتامبر ۲۰۲۳

 

چه کسی جهان را کنترل می کند؟

مانند سناریوهای سینمای سایبرپانک، جنبش علمی تخیلی که در اوایل دهه ۱۹۸۰ ظهور کرد، سرمایه داری نئولیبرال قدرت را در دستان نخبگان فوق ثروتمندی متمرکز می کند که به دنبال کنترل زندگی تمام بشریت هستند. شرکت‌های چندملیتی قدرتمند به‌عنوان نهادهای مستقلی عمل می‌کنند که نیازی به دولت‌های ملی قوی ندارند، دارای ارتش‌ها و قوانین داخلی خود هستند و منابع خود را در سراسر جهان توزیع می‌کنند و همیشه به دنبال بازارهای کار ارزان هستند که بیشترین سود را کسب کنند.
توسعه چشمگیر انحصار رسانه ها در بخش ارتباطات از اواخر قرن بیستم به ویژه در ایالات متحده را می توان مشاهده کرد.  روند آزاد سازی که در سال ۱۹۹۶ آغاز شد، همه بازارها از جمله کابل، ماهواره و اینترنت را به روی رقابت ناعادلانه باز کرد.
 این پدیده منجر به این شده است که پنج شرکت رسانه ای ۹۰ درصد از همه چیزهایی را که ما می خوانیم، می شنویم و می بینیم کنترل می کنند و اینها به نوبه خود توسط چند شرکت بزرگ چند ملیتی کنترل می شوند.
 قدرتمندترین شرکت های جهان از نظر ارزش بازار در حال حاضر اپل، گوگل، مایکروسافت و آمازون ، یعنی شرکت هایی که نفوذ زیادی در بخش های تکنولوژیکی و تجاری دارند؛ هستند. اما سهامداران اصلی این شرکت ها و بسیاری دیگر از شرکت های بزرگ چه کسانی هستند؟
وقتی صحبت از شرکت‌هایی می‌شود که بخش بزرگی از جهان را کنترل می‌کنند، بدون اینکه پرده از راز پنهانی برداریم، می‌توانیم به BlackRock و The Vanguard Group Inc اشاره کنیم.  هر دو آنها به دلیل اندازه و میزان دارایی هایی که مدیریت می کنند، کنترل قابل توجهی در عرصه مالی جهانی دارند.  تسلط آنها بر اساس تعامل پیچیده ای از چندین بازیگر و عامل است.
 آنها مالک برنامه های بازنشستگی، مستمری های متغیر و ثابت، دارایی های مستغلات، مشاوران و سهامداران اکثر شرکت های مادر در جهان هستند. آنها مالک پالایشگاه های نفت، بزرگترین تولیدکنندگان انرژی پاک، صنایع خودروسازی، هواپیما و سلاح، شرکت های بزرگ مواد غذایی، موسسات دارویی و علمی، انبارها و بازارهای آنلاین هستند.
ای از جهان ما خود را در مقابل دو امپراتوری بزرگ دنیای مالی می یابیم که در پشت همه شرکت های بزرگ فناوری و بزرگ پنهان شده اند، دو صندوق سرمایه گذاری که مجموعاً ۱۷ بیلیون دلار را مدیریت می کنند، رقمی که از تولید ناخالص داخلی نه تنها بسیاری از کشورها بلکه بخش‌های گسترده‌ فراتر می رود. برای مثال با کل تولید ناخالص ملی  اتحادیه اروپا مطابقت دارد. تخمین زده می شود که صاحبان The Vanguard شامل ثروتمندترین افراد جهان هستند. با توجه به فیلم مستند فیلمساز تیم گیلن به نام مونوپولی: چه کسی مالک جهان است، این افراد شامل روچیلدها، دوپونت ها، راکفلرها، خانواده بوش و مورگان ها هستند.
 بلومبرگ بلک راک را “شاخه چهارم دولت” می نامد، زیرا روابط نزدیکی با بانک های مرکزی از جمله فدرال رزرو دارد که مشاور ارشد آن است. تقریباً تمام تصمیمات در مورد اقتصاد جهانی از طریق دفاتر BlackRock انجام می شود. نکته جالب این است که Vanguard بزرگترین سهامدار BlackRock است و بالعکس، که می تواند به این معنی باشد که دوقطبی بودن آنها در واقع تنها راه دیگری برای محدود کردن و دور زدن کنترل اندکی است که دولت هنوز می تواند بر آنها اعمال کند.
 این یک موضوع پیچیده و چند وجهی است زیرا با وجود اینکه این شرکت ها دارای نفوذ و قدرت فزاینده ای هستند، هنوز مقررات و سیاست های دولتی وجود دارد که آنها را «تحت تأثیر» قرار می دهد. از این رو تلاش های نئولیبرال ها برای مقررات زدایی و آزاد سازی و تضعیف نقش دولت است.
امروزه تعداد کمی می توانند در برابر قدرت این امپراتوری های بی حد و حصر که نشان دهنده مرحله نهایی سرمایه داری هستند بایستند. بیایید امیدوار باشیم که بشریت به ویران شهری، مثل دنیای ریدلی اسکات در بلید رانر یا بدتر از آن، به یک فاجعه ختم نشود.