نشست سران ناتو در ۱۱ و ۱۲ ژوئیه در ویلنیوس، نزدیک‌ترین نقطه به روسیه و بلاروس تاکنون، برگزار شد. پایتخت لیتوانی حدود ۲۰۰ کیلومتر با مرز کالینینگراد روسیه و تقریبا ۴۰ کیلومتر با بلاروس فاصله دارد.
در روزهای قبل از آن، رسانه‌های غربی عمدتاً بر تلاش‌های باج‌خواهی اوکراین و ترکیه متمرکز شده بودند. رییس‌جمهور ولادیمیر زلنسکی پیش از این دعوت رسمی از ناتو برای عضویت کامل اوکراین را شرط ورود خود قرار داده بود. رجب طیب اردوغان، همتای ترک وی، همراه با مجارستان، مانع از پیوستن سوئد به ناتو شدند. با این حال، مقاومت ادعایی در اوایل روز دوشنبه ناپدید شد: کی‌یف به عضویت ناتو در نخواهد آمد، اما مهمات خوشه‌ای و مانند اسرائیل تضمین‌های ایالات متحده را دریافت خواهد کرد. صدراعظم اولاف شولز و وزیر دفاع بوریس پیستوریوس یک بسته جدید تسلیحاتی «بسیار قابل توجه» برای اوکراین به ارزش تقریباً ۷۰۰ میلیون یورو – شامل تأمین تانک‌های ماردر و لئوپارد- آوردند. پیوند اردوغان برای مذاکرات جدید پیرامون عضویت در اتحادیه اروپایی با ورود سوئد به ناتو در کم‌تر از ده ساعت تکمیل شد.
این فریبکاری‌ها توجه را از آن‌چه در دستور کار ویلنیوس بود، منحرف کرد: و آن، علاوه بر جنگ اوکراین که به دلیل عدم موفقیت نظامی کی‌یف برای ناتو رضایت‌بخش نبود، مشخص کردن مفهوم استراتژی جدیدی بود که در آخرین نشست ناتو در ژوئن ۲۰۲۲ در مادرید پیرامون آن تصمیم گرفته شده بود. وزارت امور خارجه (آلمان) اعلام کرد که در این نشست «سه طرح جدید دفاعی منطقه‌ای تصویب خواهد شد.»
خبرگزاری‌های غربی عصر دوشنبه از تکمیل این خبر گزارش دادند. ۳۱ کشور عضو ناتو «در باره طرح‌های جدیدی برای جلوگیری از حملات احتمالی روسیه به قلمرو ناتو به توافق رسیدند.» اسناد مربوطه در مجموع بیش از ۴۰۰۰ صفحه به صورت کتبی پذیرفته شدند. با انجام این کار، ناتو به طور رسمی به جنگ سرد باز می‌گردد، جنگی که آخرین بار در آن طرح‌هایی از این دست به اجرا درآمد. پیستوریوس به تازگی در بروکسل گفت که جمهوری فدرال آلمان وظیفه دوگانه‌ای را بر عهده خواهد داشت. از یک سو، به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، مانند دوران جنگ سرد، مرکز لجستیکی برای جابه‌جایی نیروها و مواد خواهد بود. از سوی دیگر مسؤولیت جناح شرقی را بر عهده می‌گیرد. مهم است که کشورهای بالتیک، مانند زمان جمهوری فدرال آلمان، اکنون بتوانند اعتماد کنند که «متفقین از آزادی و امنیت آن‌ها در شرایط اضطراری دفاع خواهند کرد.»
قرار است در آینده، به جای ۴۰.۰۰۰ سرباز فعلی ناتو، ۳۰۰.۰۰۰ سرباز در حالت آماده‌باش باشند. دولت فدرال قبلاً در مادرید اعلام کرده بود که برای این کار یک لشکر – حدود ۱۵.۰۰۰ سرباز – در احتیار می‌گذارد. علاوه بر این، حدود ۶۵ فروند هواپیما و ۲۰ کشتی و هم‌چنین نیروهای پشتیبانی و سایر واحدهای دارای وظایف ویژه وعده داده شد.
از نظر جغرافیایی، منطقه ناتو برای طرح‌های جدید به سه منطقه تقسیم شد: از ایالات متحده آمریکا در سراسر اقیانوس اطلس تا ایسلند، بریتانیای کبیر و نروژ. اروپا در شمال آلپ با آلمان، لهستان، اروپای شرقی مرکزی و کشورهای بالتیک؛ مدیترانه و بالکان تا منطقه دریای سیاه. نیروهای سنگین بیش‌تر، سیستم‌های ضد هوایی بیش‌تر و سامانه‌های توپخانه‌ای و موشکی دوربرد بیش‌تر پیش‌بینی شده است.