تارنگاشت عدالت
نویسنده: محمد مقیبل
برگرفته از: کریدل
مترجم: م. قربانی
۷ ژانویه ۲۰۲۵
یمن کشوری که برای مدتها به عنوان قربانی تجاوزات خارجی دیده میشد، اکنون درحال بازنویسی قواعد توازن نیرو در غرب آسیا است. انصارالله با مورد هدف قرار دادن اسرائیل و نیروی دریایی آمریکا و بریتانیا با دقتی شگفت انگیز دشمنان خود را به کنجی غیر قابل فتح به عقب رانده است.
از هنگام آغاز عملیات توفان الاقصی در اکتبر ۲۰۲۳، نیروهای مسلح انصارالله یمن به دلیل حمایت تزلزلناپذیر از غزه به مثابه نیرویی مؤثر در محور مقاومت، سر برافراشته اند.
حملات موشکی و پهبادی تقریباً روزانهای که اسرائیل را هدف قرار میدهد، همراه با اختلال در مسیرهای دریایی تجاری مرتبط با منافع تل آویو، راهبردهای پیچیدهای را، هم برای این کشور اشغالگر و هم برای پشتیبان آن، آمریکا، در نظر داشته است.
یمن، در نمایش جسورانه دیگری از قابلیتهای نظامی جدید خود، اخیراً ادعا میکند که یک جت اف-۱۸ ایالات متحده را سرنگون کرده و با هدف قرار دادن ناو هواپیمابر یو اس اس هری ترومن، حمله ایالات متحده را خنثی و آنرا به عقبنشینی در بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر دورتر مجبور کرده است. این عملیات فوقالعاده نه فقط آسیبپذیری حیاتی در دفاع دریایی آمریکا را عیان کرد، بلکه قدرت نظامی رو به رشد و سرپیچی بیامان صنعا را نیز به نمایش گذاشت.
با در نظر گرفتن این تحولات، این سؤال باقی میماند: چگونه اسرائیل و آمریکا میتوانند با جبهه هولناکی که یمن گشوده است، مقابله کنند؟
آیا حملات هوایی میتواند یمن را بازدارد؟
ائتلاف آمریکا و انگلیس از ابتدای سال جاری ۷۰۰ حمله هوایی به یمن انجام داده است، که گفته میشود مکانهای ذخیره سلاحها را هدف قرار داده است و در پاسخ به حملات نیروهای یمنی به کشتیهای مرتبط با اسرائیل، اقدام کرده اند.
با این حال، حملات نظامی یمن تنها از نظر تواتر و قدرت آتش شدت یافته است و کشتیهای مرتبط با اسرائیل و همچنین خود سرزمینهای اشغالی را با موشکها و پهبادهای ساخت داخل مورد حمله قرار داده است. این امر مؤید ناکارآمدی حملات هوایی غرب در دستیابی به اهداف مورد نظر است.
اسرائیل که برای اجتناب از رویارویی مستقیم با نیروهای مسلح یمنی تا حد زیادی به حملات آمریکا و بریتانیا متکی است، به تازگی برای حفظ چهره خود، به بمباران زیرساختهای غیرنظامی ضعیف این کشور متوسل شده است. آخرین حملات هوایی اسرائیل که در دوم ژانویه انجام شد، چندین استان یمن و فرودگاه بینالمللی صنعا را مورد هدف قرار داد.
محمد عبدالسلام، سخنگوی انصارالله در واکنش به این حمله هوایی گفت: «اگر دشمن صهیونیستی تصور کند که جنایاتش مانع از حمایت یمن از غزه میشود، بداند که متوهم شده است.»
علیرغم امیدهای فراینده در میان دشمنان مبنی بر اینکه حملات هوایی انجام شده از سوی آمریکا و اسرائیل ممکن است به موفقیتی علیه صنعا منجر شود، واقعیتها به غیرممکن بودن هر گونه تأثیر قابل توجهی اشاره دارند: بین سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۳، یمن مورد بیش از یکچهارم میلیون حملات هوایی ثبت شده ائتلاف سعودی-عربی تحت حمایت آمریکا قرار گرفت که یمن را به یکی از بمباران شدهترین کشورهای تاریخ تبدیل کرد.
حتی تصور هدف قرار دادن رهبران انصارالله از طریق حملات هوایی، مشابه حملات ترور علیه دیگر رهبران مقاومت در غرب آسیا، نیز غیرعملی به نظر میرسد.
یمن سوریه نیست: یک مقایسه ناقص
ایده تکرار جنگ داخلی سوریه در یمن با دخالت عربستان سعودی، امارات و اکنون اسرائیل، در میان سیاستگذاران مورد توجه قرار گرفته است. اویگدور لیبرمن، وزیر دفاع سابق اسرائیل، از استراتژی اسرائیل در حمله به تأسیسات انرژی که تحت اختیار دولت بالفعل در صنعا است و از جناحهای ضد انصارالله حمایت میکنند، انتقاد کرد. وی بر لزوم تعامل با دولت عدن که رسماً در جوامع بینالمللی به رسمیت شناخته شده است، تأکید کرد و گفت: «حوثیها باید با مسایل داخلی یمن سرگرم باشند، نه با حمله به اسرائیل.»
به همین ترتیب، ایالات متحده به دنبال بسیج متحدان منطقهای از طریق تلاشهای دیپلماتیک بوده است و مقامات آنها با رهبران یمن، عربستان و امارات در ریاض دیدار کردند تا در بارۀ راهبردهای تضعیف انصارالله گفتوگو کنند.
صدای طبل جنگ پیوسته به گوش میرسد. حمد الاحمر، یکی از رهبران برجسته حزب اصلاح، بر مبنای تجربیات منطقهای خود، به ویژه در سوریه، جایی که نبرد برای سرنگونی دولت دشوار و طولانی بود، معتقد است که سقوط انصارالله قریبالوقوع است.
سرلشکر صغیر بن عزیز، فرماندۀ ارتش یمنِ وفادار به ائتلاف سعودی-اماراتی نیز مدعی است که یمن به سمت نبردی برای پایان دادن به حکومت «حوثیها» پیش میرود.
در عینحال این، تحولات همزمان با بسیج نظامی در سواحل غربی از سوی نیروهای وفادار به دولت مستقر در عدن با حمایت ایالات متحده است.
در مقابل، بسیاری از قبایل یمنی با اعلام بیعت با انصارالله، بسیج قبایل در چندین استان یمن را برای مقابله با هرگونه تجاوز به یمن اعلام کردند.
برخلاف دولت بشار اسد، انصارالله پس از سالها جنگ نیرومندتر و منسجمتر شده است و قابلیتهای نظامی پیشرفتهتری را در میدان نبرد توسعه داده است، از جمله اینکه به اولین بازیگر غیردولتی برای استقرار موشکهای مافوق صوت تبدیل شده است. توانایی انصارالله در تهدید مستقیم منافع آمریکا و اسرائیل – علاوه بر اهداف سعودی و اماراتی – آنرا از پویایی درگیریهای سوریه متمایز میکند.
تلاش برای شعلهور کردن درگیریهای داخلی یا انجام حملات گسترده در یمن این خطر را دارد که نتیجه معکوس بدهد، زیرا انصارالله نشان داده است که توانایی بسیج قبایل و انجام ضدحملههای ویرانگر را دارد. تلاش برای گردآوری نیروهای وفادار به دولت مورد حمایت عربستان در یمن، مانند نیروهای تحت رهبری طارق صالح در سواحل غربی، با موانع مهمی روبهرو است.
منطقه ساحلی غربی، شبیه به یک محور استراتژیک فیلادلفیا برای یمن، اهمیت فراوانی دارد.
تصرف آن میتواند راه را برای حملات گستردهتر هموار کند، اما مواضع مستحکم و آمادگی نظامی انصارالله، چنین جاهطلبیهایی را بسیار متزلزل میسازد. برخلاف دمشق، صنعا از سوی نیروی مردمی و سرسخت نبرد که به طور مداوم بر دشمنان خود غلبه کرده است، محافظت میشود.
نقشهای که توزیع کنترل در یمن را نشان میدهد.
نگاه صنعا در مورد تشدید تنش
از نگاه دولت صنعا، دخالتهای فزاینده آمریکا و اسرائیل نشان دهنده تلاشهای نومیدانه برای ایجاد بیثباتی در یمن است. عبدالمالک الحوثی، رهبر انصارالله، این تلاشها را «نابخردانه و ابلهانه» خواند و تأکید کرد که نیروهای ارتش یمن برای مقابله با هرگونه تشدید تنش کاملاً آماده هستند.
حسین العزّی، مقام ارشد سیاسی، در پست ایکس خود خاطرنشان کرد که مناطق کلیدی مانند مأرب به دلیل فساد گسترده در جناحها و مناطق رقیب، به طور فزایندهای به سوی انصارالله گرایش دارند. چنین تغییراتی نمایانگر پتانسیل انصارالله برای بازپسگیری مناطق بیشتر با حداقل مقاومت است.
فرار نیروهای همسو با ائتلاف، محاسبات آمریکا و اسرائیل را پیچیدهتر میکند. بیش از ۱۰۰ سرباز و افسر اخیراً به انصارالله پیوستند که شکافهای داخلی در ائتلاف تحت رهبری غرب را به نمایش میگذارد.
در همین حال، محمد علی الحوثی، رییس کمیته عالی انقلاب، به عربستان سعودی هشدار داد که «آمریکاییها را مهار کند» و تهدید کرد در صورت ادامه تجاوز، علیه منافع آمریکا اقدامات تلافیجویانه انجام خواهد داد. وی تأکید کرد که در صورت بدتر شدن اوضاع، هیچ خط قرمزی وجود نخواهد داشت.
همچنین، محمد البخیتی، سخنگوی انصارالله در پاسخ به تهدیدات اسرائیل به ترور، نسبت به توانایی سازمان خود برای هدف قرار دادن رهبران آمریکا، انگلیس و اسرائیل و مقابله به مثل هشدار داد:
«ما به آمریکاییها، انگلیسیها و رژیم صهیونیستی اطمینان میدهیم که ما نیز به نوبۀ خود توانایی و جسارت هدف قرار دادن رهبران آمریکایی، بریتانیایی و اسرائیلی را، چه نظامی و چه سیاسی، داریم. اگر میخواهید این جنگ را به جنگ ترور شخصیتهای رهبری تبدیل کنید، ما میگوییم: بفرمایید، این گوی و این میدان.»
یک یمن سرکش، مقاومت را دوباره شکل میدهد
ورود یمن به جنگ با اسرائیل، توازن قوا را در منطقه بازتعریف کرده است. با وجود جملات بیامان هوایی، محاصره اقتصادی و انزوای دیپلماتیک، انصارالله به عنوان یک نیروی نیرومند و مهیب سر برافراشته است که در حمایت از غزه و مقاومت در برابر مداخلۀ خارجی تزلزلناپذیر است.
یمن با هر حمله موشکی و پهبادی پیام روشنی میفرستد: در برابر فشارهای قدرتهای جهانی تسلیم نمیشود. با تشدید درگیریها، تابآوری یمن شاهدی بر عزم راسخ و استوار آن است و فضای جدیدی در کل محور مقاومت به وجود آورده است. این ثابت میکند که تاکتیکهای « اخلاقمدارانه» مقاومت به هنگام مبارزه با دشمنان شرور و بیقانونی مثل ایالات متحده و اسرائیل، بیاثر است.
مقاومت یمن، که از درون سالها ناملایمتی انسجام یافته است، نه تنها ماندگار است، بلکه جایگاه خود را به عنوان بازیگری اصلی در محور مقاومت در غرب آسیا تثبیت کرده و سوریه را به عنوان یک کشور عربی یکپارچه در ائتلاف منطقهای جایگزین میکند.
در مواجهه با تجاوزات روزافزون، قدرت و عزم یمن این کشور را به نیرویی تبدیل کرده است که نه اسرائیل و نه آمریکا و متحدانش در منطقه نمیتوانند آنرا دست کم بگیرند.