تارنگاشت عدالت
نویسنده: راینر روپ
برگرفته از: روزنامه چپ
۳۰ ژوئن ۲۰۲۵
روز ۲۸ ژوئن ۲۰۲۵ تنش بین ایالات متحده آمریکا و ایران توجه انظار عمومی جهان را به خود معطوف کرد. نکته اصلی، پیشنهاد دستگاه دیپلماسی ترامپ بود، که ۳۰ میلیارد دلار جهت توسعه و تکامل صنایع هسته ای در اختیار ایران نهاده شود، البته تحت شرایطی که برای ایران قابل قبول نیست. آخر هفته گذشته اخباری به گردش افتاد که ترامپ برای توسعه و تکامل صنایع هسته ای غیرنظامی ایران فناوری آمریکایی و شراکت اقتصادی به حجم ۳۰ میلیارد دلار پیشنهاد کرده و در مقابل از ایران می خواهد:
اول: از تمام برنامه غنی سازی اورانیوم خود صرف نظر کند، یعنی ایران باید از حقوق مسلم خود که توسط سازمان ملل متحد و آژانس بین‌المللی اتمی تضمین شده – به استثنای غنی سازی ۳،۷ درصدی که از طرف آژانس اتمی برای استفاده صلح آمیز و غیر نظامی به رسمیت شناخته شده – به طور مطلق صرف نظر کند.
دوم: ایران باید امکان ورود بلامانع به کلیه تأسیسات هسته ای خود را برای آژانس فراهم کند تا آژانس به نیابت ایالات متحده مطمئن شود که دیگر هیچ اورانیوم غنی شده ای در خاک ایران وجود ندارد.
سوم: ایران باید تولید موشک های بالیستیک خود را تحت شرایطی که ایالات متحده آمریکا تعیین می کند قرار دهد.
اگر در ملاقاتی که با عجله توسط ترامپ برای هفته اینده اعلام شده، چنین پیشنهادی مطرح شود از همان آغاز معلوم است که هیچ یک از سه پیشنهادنامبرده مورد قبول ایران واقع نخواهد شد زیرا ایران بر حق حاکمیت و استقلال خود پافشاری می کند و به کرات نشان داده که قصد ندارد زیر یوغ قدرت خارجی قرار گیرد. حاکمیت و استقلال دارای مهم ترین اولویت برای کشور است که باید با تمام قوا از آن دفاع کرد. هر سه خواسته که گویا ایران در اذاء ۳۰ میلیارد دلار تا کنون مطرح شده و و یا از طریق کانالهای دیگر معرفی گشته وقفه هایی در حاکمیت و استقلال کشور به وجود خواهد آورد.
هم‌زمان با آن این پیشنهاد سخاوتمندانه ۳۰ میلیارد دلاری آمریکا به ایران، اثر بازدارنده ای نیز دارا است زیرا مردم ایران فرهیخته اند و تاریخ و به ویژه سیاست خارجی امپریالیستی ایالات متحده آمریکا را می شناسند. آمریکا همیشه نشان داده که قراردادهایی که این کشور عقد کرده ارزش کاغذی که روی آن نگاشته شده بود را نداشته و در پیشنهاد واشنگتن مبنی بر ایجاد صنایع هسته ای غیرنظامی به ایران ، ایرانی ها یاد آنچه که یک بار رخ داده می افتند. ایالا متحده آمریکا واقعاً در دهه ۹۰ پیشنهاد نسبتاً مشابهی به کره شمالی کرد که تحلیلگر ژئوپولیتیک انگلیسی «الکساندر مرکوریز» شنبه گذشته روز ۲۸ ژوئن به آن اشاره کرد.
پیشنهاد واشنگتن به ایران مبنی برکمک به ایجاد صنایع هسته ای غیرنظامی ، ایرانی هارا یاد آنچه که یک بار رخ داده می اندازد
قرارداد آمریکا-کره شمالی در دهه ۹۰
دستگاه دیپلماسی کلینتون با این پیشنهاد تلاش کرد تا کره شمالی کل برنامه هسته ای و کلیه تأسیسات اتمی خود را کنار بگذارد و ساقط کند و از هرکوششی برای تولید سلاح هسته ای صرف نظر نماید. در عوض ایالات متحده آمریکا تحریم ها را کاهش خواهد داد و در جهت عادی سازی کامل روابط بین کره شمالی و ایالات متحده حرکت خواهد کرد. کره شمالی دارای نیروگاه آب فشرده خواهد شد تا بتواند به شیوه ای صلح آمیز و با کمک آژانس بین‌المللی اتمی و جامعه بین‌المللی به انرژی هسته ای غیرنظامی دست یابد. کره شمالی این پیشنهاد را پذیرفت و واقعاً توافق نامه ای با ایالات متحده به امضا رسید. پیونگ یانگ به مفاد موافقت نامه متعهد ماند و مشغول اجرای تعهدات خود و اسقاط تأسیسات اتمی خود شد و حتی بخشی از سوخت هسته ای خود را از بین برد. برای مدتی این‌طور به نظر می رسید که گویی مسئله برنامه اتمی کره شمالی حل شده است.
اما بعد اتفاقات معمول رخ داد، اتفاقاتی که رخ می دهد، وقتی ایالات متحده با کشورهایی که پست تر محسوب می شوند، قرار داد امضا می کند. یعنی خبرگان کشور استثنایی ایالات متحده که از نظر اخلاقی خود را در بالاترین سطح در جهان می دانند کشورهایی که آنها را «چاهک» می پندارند، جدی نمی گیرند. اگر بخواهیم خیرخواهانه بیان کنیم قراردادهای امضا شده از نظر خبرگان ایالات متحده تنها اعلام نیت کلی و غیر الزام آور است که در طول زمان می تواند به طور یک‌طرفه و اختیاری توسط آمریکا تغییر داده و یا تصحیح شود.
قراردادهای امضا شده از نظر خبرگان ایالات متحده تنها اعلام نیت کلی و غیر الزام آور است که در طول زمان می تواند به طور یک‌طرفه و اختیاری توسط آمریکا تغییر داده و یا تصحیح شود.
در برجام نیز ما با همین امر روبه رو شدیم، قراردادی که ایالات متحده ۱۳ سال با ایران و کشورهای مختلف تهیه کرد. در این قرارداد تصمیم نهایی در مورد وضعیت برنامه غنی سازی اورانیوم گرفته شد و سال ۲۰۱۵ بین ایران و دیگر کشورهای عضو شورای امنیت به امضا رسید. ولی هنوز مرکب این سند خشک نشده بود که در بین استابلیشمنت اتحادیه اروپا انتقاد به نحوه برخورد دولت آمریکا در واشینگتن آغاز شد. منتقدین از جمله ترامپ نیرو بسیج کردند و ادعا کردند که برجام به اندازه کافی جامع نیست و امتیازات غیرقابل قبولی را در اختیار ایران قرار می دهد.
در کره شمالی نیز همین روند مشاهده شد. مخالفین قرارداد یعنی نئوکانهای جنگ طلب در واشینگتن به هر اقدامی که می توانستند دست زدند تا این قرارداد را تخطئه کنند. در واقع این ایالات متحده بود که تعهدات اصلی خود را که قرارداد تعیین کرده بود اجرا نکرد. آنگاه که جورج بوش پسر جانشین بیل کلینتون شد، ایالات متحده قرارداد را کاملاً فسخ کرد و کره شمالی را عضو به اصطلاح محور شرارت نامید، کشوری که باید دچار رژیم چنج می شد.
در این لحظه مردم کره شمالی تصمیمات لازم را اتخاذ کردند و به این نتیجه رسیدند که برنامه هسته ای ملی خود را دوباره از سر گیرند تا به سلاح هسته ای دست یابند. آنها در سال ۲۰۰۶ اولین بمب اتمی خود را منفجر کردند و امروز یک نیروی اتمی تمام‌عیار محسوب می شوند و از آن زمان مردم کره شمالی در مقابل ایالات متحده در امانند.
مردم کره شمالی به این نتیجه رسیدند که برنامه هسته ای ملی خود را دوباره از سر گیرند تا به سلاح هسته ای دست یابند و امروز یک نیروی اتمی تمام‌عیار محسوب می شوند و از آن زمان در مقابل ایالات متحده در امانند.
حال اگر در هفته آینده آمریکایی ها رسماً توافق نامه ای چون توافق نامه با کره شمالی را مطرح کنند، ابتکار ترامپ زیاد شانس پیروزی ندارد. رد و بدل انتقاداتی که آخر هفته گذشته بین ایرانی ها و آمریکایی ها صورت گرفت، مبین این نظر است.
نقدهای مختلف در مورد مذاکرات ایالات متحده و اقدامات نظامی آن
این نقدها با اظهارات مشخصی از عراقچی وزیر امور خارجه ایران آغاز شد. اول دونالد ترامپ در سخنان مختلفی روز گذشته گفت که برسر دیدار بین ایران و ایالات متحده و از سرگیری مجدد مذاکرات بین دوکشور توافق حاصل شده است و همن طور ممکن است دیدار دیگری هفته آینده در عمان صورت گیرد.
بعد از آن عراقچی گفت که ایران هیچ اطلاعی از این دیدار ندارد و در واقع هیچ قراری نیز برای این دیدار گزارده نشده است. وزیر امور خارجه ایران روز پنج شنبه، ۲۶ ژوئن طی مصاحبه ای گفت ایران از حق مسلم خلق خود در مذاکرات غیرمستقیم هسته ای با ایالات متحده در مقابل تجاوزگری اسرائیل دفاع کرده ولی اکنون ایالات متحده تصمیم گرفته تا شیوه دیگری را به کار گیرد.
عراقچی از فقدان صداقت در مذاکرات سخن گفت و اعلام کرد که حملات نظامی ایالات متحده علیه ایران خیانت به دیپلماسی بود و لذا ادامه مذاکرات فعلاً مفهومی ندارد و بی معنی است. البته ایران کماکان آماده روابط دیپلماتیک است لکن مقدمات دیپلماسی آینده باید به طور دقیق آماده گردد. و بدین سان عراقچی روشن کرد که آمریکایی ها مزورانه از مذاکرات استفاده کردند تا مشترکاً با اسرائیل به ایران حمله کنند.
« در روزهای گذشته در مورد لغو احتمالی تحریم ها و چیزهای دیگر اندیشیده بودم که به ایران شانس به مراتب بیشتری برای بهبود کامل و سریع ارایه می کرد.»
در این بین رئیس جمهور ترامپ با یک پست اینترنتی در پلاتفرم خود Truth Social وعده ۳۰ میلیارد دلاری خود را به کلی انکار کرد و ادعا کرد که نه این پیشنهاد را مطرح کرده و نه حتی به نظرش رسیده: «من تابه حال چیزی در مورد این ایده مسخره نشنیده بودم. این یک دروغ دیگر است که توسط اخبار جعلی پخش می شود تا این مردم را تحقیر کند. آنها مریضند.» این از واکنش اول ترامپ.
کمی بعد یک پست دیگر در رسانه اجتماعی انتشار یافت که طی آن حمله تعجب‌آور و غیرمعمولی را علیه رهبر معظم ایران آیتﷲ علی خامنه ای انجام داد. در این پست آیتﷲ خامنه ای یک دروغ‌گو نامیده شد و مطالب بسیار غیرمحترمانه دیگری مطرح گردید. خامنه ای به قول ترامپ کاملاً اشتباه می کند و وقتی می گوید که ایران بر اسرائیل و ایالات متحده پیروز شده، ظاهراً دروغ می گوید و بعد ادامه داده بود:
«در روزهای گذشته در مورد لغو احتمالی تحریم ها و چیزهای دیگر اندیشیده بودم که شانس به مراتب بیشتری برای بهبود کامل و سریع به ایران می داد. تحریم ها اثر می گذارند. ولی خیر به جای آن با اظهاراتی خشم آلود ، پرنفرت و انزجار روبه روشدم و لذا فوراً همه کارها و کاهش تحریم ها و چیزهای دیگر را متوقف کردم. ایران باید به جریان نظم جهانی بازگردد. در غیر این صورت وضعیت برای آنها بدتر خواهد شد» و غیره.
حالا ترامپ در پلاتفرم خود انکار کردکه به ایران پیشنهادی در مورد کمک برای ایجاد تأسیسات هسته ای غیرنظامی به انضمام کاهش تحریم ها داده است ولی با پست دوم خود او به طور عمده تأیید می کند که او واقعاً در مورد چنین پیشنهادی که گویا هرگز در نظر نگرفته بود و پخش و ترویج آن در رسانه های اجتماعی دروغ بوده، فکر کرده بود.
خلق بزرگ و قدرتمند ایران که به جهان نشان داد که رژیم اسرائیل برای این که توسط موشک های ما له و لورده نشود چاره دیگری جز پناه بردن به «ابوی» نداشت، خیرخواهانه از این تهدیدات و توهین ها نمی گذرد.
اظهارات و پست های ترامپ – به ویژه توهین های شخصی او به مقام معظم رهبر ایران آیتﷲ خامنه ای – ابراز نظرهای دیگری از طرف وزیر امور خارجه ایران را به دنبال داشت.
«اگرقصد رئیس جمهور ترامپ در مورد رسیدن به توافق مشترک جدی است، بهتر است که لحن غیرمحترمانه و غیرقابل قبول خود نسبت به رهبر معظم ایران آیتﷲ خامنه ای را به کنار نهد و از توهین به میلیون ها نفر از هواداران صادق او صرف نظر کند. خلق بزرگ و قدرتمند ایران که به جهان نشان داد که رژیم اسرائیل برای این که توسط موشک های ما له و لورده نشود چاره دیگری جز پناه بردن به «ابوی» نداشت، خیرخواهانه از این تهدیدات و توهین ها نمی گذرد. اگر اوهام آنها به اشتباهات بدتری منجر شود، ایران تردید نخواهد کرد که امکانات واقعی خود را به نمایش بگذارد که مطمئناً هرگونه توهم در مورد قدرت ایران را از بین خواهد برد.»
در متن اصلی عراقچی، امکانات واقعی را با حروف درشت نوشته تا بر نظر خود تأکید ورزد. او پیام خود را این‌طور به پایان رساند:
«نیت خوب با نیت خوب و اعتماد با اعتماد پاسخ داده می شود.»