در آستانه سفر هفته آتی پوتین، رئیسجمهور روسیه به ایران، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید اعلام کرده که ایران به زودی چند صد فروند پهپاد به روسیه تحویل میدهد؛ خبری که هرچند برای آشنایان با عمق بومی قدرت پهپادی کشور چندان عجیب نبود، اما برای افکار عمومی کشور تعجبآور بود.
اینکه چرا روسیه در اثنای درگیری نظامی با اوکراین که در حدود چهار ماه پیش شروع شده، نیاز به تعداد زیادی پهپاد احساس کرده و اینکه کشوری که دارای مشی ابرقدرتی و از قدیمیترین بازیگران عرصه صنعت هوایی و فضایی در میادین نظامی و غیرنظامی است، به سراغ کشور دیگری برای تأمین نیاز خود میرود و اینکه چرا مثلاً به جای چین سراغ ایران میآید، هر یک سؤالات مهمی است که پاسخهای جالب توجهی میتواند داشته باشد.
در مورد چرایی نیاز روسها به پهپاد قبلاً در شماره ۶۴۹۹ روزنامه جوان و در مرور وقایع صد روز اول جنگ روسیه و اوکراین به تفصیل سخن گفته شد، اما به طور خلاصه دیدگاه ارتش روسیه مبتنی بر استفاده از هواپیماهای رزمی و بالگردهای سرنشین دار و استفاده از مهمات غیرهدایت شونده سبب تحمیل خسارت مالی و جانی قابل توجهی به ناوگان هوایی این کشور و متعاقباً توقف در برخی جبهههای درگیری با اوکراین شد.
در مقابل جمهوری اسلامی ایران با پهپادهای خود که کاملاً بومی است و وابستگی خاصی در جنبههای مختلف به کشورهای خارجی ندارد، طی یک دهه گذشته قدرتی ایجاد کرده که صدای امریکاییها را هم مبنی بر از دست رفتن برتری مطلق هوایی در آسمان با وجود پهپادهای ایرانی درآورد.
پهپاد به عنوان یک وسیله با هزینه ساخت پایین و هزینه نگهداری بسیار کمتر از هواپیماها و بالگردهای سرنشین دار، میتواند کارهای بزرگی در عرصه جنگ انجام دهد که نبردهای ادلب سوریه، لیبی و قره باغ و حتی استفاده اوکراینیها از پهپادهای مختلف علیه روسیه، جایی برای بحث و روشنگری بیشتر باقی نمیگذارد.
پهپادهای مختلف ایران در مأموریتهای شناسایی طولانی مدت با ارتفاع بالا، شناساییهای تاکتیکی و نزدیک خطوط نبرد، گشت رزمی، هدایت آتش توپخانه، پشتیبانی و جنگ الکترونیک و هدف یابی در عمق و انهدام اهداف خاص در عمق سرزمین دشمن به کار ارتش روسیه میآیند. اینها مواردی است که در هر یک از آنها ضعفی در عملکرد ارتش روسیه در جنگ اوکراین چه از نظر فنی و چه از نظر تحمیل هزینههای مادی قابل مشاهده است.
گسترش اقبال کشورهای مختلف به پهپادهای ایرانی از ونزوئلا در حیاط خلوت امریکا گرفته تا تاجیکستان در آسیای میانه که به واسطه تولید بومی، عملکرد درخشان در صحنههای عملیاتی و قیمت و کیفیت مطلوب حاصل شده این بار روسیه را به خرید پهپاد از ایران متمایل کرده است. خریدی که میشد از طریق چین هم تأمین شود، اما عملکرد و تنوع پهپادهای ایرانی در عمل بسیار برتر از نمونههای هم رده چینی و قابل رقابت و حتی در مواردی برتر از نمونههای غربی و ساخت رژیم صهیونیستی ظاهر شده است. در مقابل، ایران هم نیازمندیهایی در برخی عرصههای دفاعی دارد که در قالب خرید محصول یا دریافت همکاریهای علمی و فنی و تجربیات طرف روسی قابل برآوردهشدن است.