تا امروز روابط آمریکا و چین پیوسته رو به وخامت رفته است. یکی از علل سرد شدن روبط بین دو کشور افزایش بلندپروازی چین در مهار کردن منطقه جنوب اقیانوس آرام است، در حالی‌که واشینگتن قصد ممانعت از رشد قدرت نظامی و اقتصادی چین را دارد. رهبران آمریکا برای حفظ موقعیت جاری خود در حال تقویت همکاری دفاعی با استرالیا هستند، که به نوبه خود مخالف دستیابی چین به هژمونی در منطقه است.
ائتلاف دفاعی استرالیا، انگلیس و آمریکا «آکس» (AUKUS)، که در ماه سپتامبر ۲۰۲۱ تشکیل شد، توجه خود را بر مقابله با رشد نفوذ چین در منطقه جنوب اقیانوس آرام متمرکز کرده است و به مقامات چین نشان می‌دهد که از منافع خود در منطقه به تنهایی یا از طریق متحدانش دفاع خواهد کرد.
اندک زمانی پس از پیوستن به آکس، استرالیا قرارداد خود را با فرانسه برای خرید زیردریایی‌هایی با سوخت اتمی فسخ کرد. به این خاطر که آمریکا، به نقل از شروط مشارکت در ائتلاف دفاعی جدید، اظهار داشت توافق ائتلاف سه‌جانبه جدید حق ساخت زیردریایی هستهای خود را داشت و لذا تکنولوژی‌های مناسب را به استرالیا منتقل کرد.
استرالیا که در حال حاضر سلاح اتمی ندارد به چندین تُن اروانیم با غنای بالا برای ساخت زیردریایی‌های هستهای دست پیدا میکند. برخی کارشناسان معتقدند، این به اندازه کافی اورانیوم برای ساخت موشک هستهای در دسترس استرالیا قرار می‌دهد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، این قدرت سابقاً غیر اتمی، بدون هیچ‌گونه نظارت بینالمللی و بدون امضای توافقات مرتبطی، به یک قدرت هستهای تبدیل می‌شود.
در ۵۰ سال گذشته، این نخستین بار است که ایالات متحده تکنولوژی زیردریایی خود را به کشور دیگری منتقل میکند. نخستین کشوری که از سوی آمریکا به چنین توسعه‌ای دست یافت انگلستان بود. اکنون آمریکا این تکنولوژی را با استرالیا شریک می‌شود. اگر کانبرا موفق به ساخت زیردریایی شود، به لیست کشورهای استفاده کننده از زیردریایی اضافه، و صاحب یکی از قدرتمندترین نیروهای دریایی جهان خواهد شد.
حائز اهمیت فراوان است یادآور شویم ائتلاف سه‌جانبه آکس در مورد زیردریایی هستهای نخستین مورد ثبت شده در تاریخ جهان است که دو کشور دارای سلاح‌های اتمی آشکارا به یک کشور فاقد سلاح اتمی اورانیوم غنی شده منتقل می‌کنند. چنین رویداد بی‌سابقه‌ای هنجارهای تثبیت شده قوانین بینالمللی را تهدید میکند و به تشدید تشنج‌های بینالمللی دامن می‌زند.
بدیهی‌ست، چنین رویدادی تنها می‌تواند موجبات نگرانی چین را فراهم آورد، زیرا خطر برخورد با کشوری که با سیاست‌های پکن هم‌دردی ندارد و نسبتاً به مرزهای چین نزدیک است را به همراه دارد. برای اجتناب از چنین وضعیتی، دیپلمات‌های چین مشغول فعالیت برای پیشگیری از انتقال تکنولوژی غنیسازی اورانیم به استرالیا و مذاکره علیه آن با سازمان‌های مختلف بینالمللی هستند.
در ۱۳ سپتامر ۲۰۲۲، ونگ کیون، نماینده دایم جمهوری خلق چین در دفتر سازمان ملل در وین گفت که انتقال اورانیوم غنی شده با غلطت بالا از سوی آمریکا به استرالیا حرکتی خلاف رژیم جاری منع تکثیر هستهای است و قانون بینالمللی را نقض میکند. این دیپلمات تأکید کرد که حل چنین مسایلی در حوزه اختیارات آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) و پیمان منع اشاعه سلاح‌های هستهای (NPT) است. اما به اعتقاد نماینده ج خ چین این اقدام آکس در خدمت تکثیر سلاح‌های اتمی در جهان و ناقض منشور آژانس بینالمللی انرژی اتمی است.
در همان روز، نماینده رسمی وزارت امور خارجه چین، خانم مائو نینگ، از آژانس خواست در زمینه تصمیم آکس مبنی بر ساخت زیردریایی اتمی، بی‌طرفی، حرفه‌ای‌گری و واقع‌بینی را رعایت کند.
مائو نینگ گفت که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، گزارش ایمنی آژانس در مورد آکس را در ۹ سپتامبر ۲۰۲۲ به هیأت مدیره سازمان بینالمللی ارایه کرد و افزود که رایزنی‌هایی در مورد مسایل فنی بین کشورهای عضو اتحاد و آژانس بینالمللی انرژی اتمی انجام شده است.
مائو نینگ مراتب تحسین خود را از رییس آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای ابتکار گفت‌وگو با آکس و متعاقب آن تهیه گزارشی در این باره ابراز کرد. با این حال نماینده وزارت خارجه چین درباره محتوای این گزارش ابراز نگرانی کرد. دیپلمات چینی معتقد است که فقدان رجوع به نگرانی‌های جامعه بینالمللی در مورد امکان اشاعه سلاح‌های اتمی در نتیجه اقدامات آکس در این سند نشانه بدی است. مائو نینگ تأکید کرد که آژانس توجه لازم به مواضع رسمی بسیاری از دولت‌ها نداشته است، سیاست آکس را ناقض آشکار پیمان منع اشاعه سلاح‌های اتمی، بی‌ثبات کردن وضعیت در منطقه، و بی‌احترامی به خواست‌های کشورهای دیگر می‌داند. خانم مائو نینگ یادآور شد که مشکلاتی با این ابعاد باید از طریق همه کشورهای عضو آژانس به عنوان بخشی از گفت‌وگوی عام باشد.
در مقابل، زبان نماینده آژانش کم‌تر شدید بود. در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۲، رافائل گروسی گفت که وی گفت‌وگو با آکس را مثبت ارزیابی میکند. طبق نظر مدیرعامل آژانس رفتار متقابل سازمانی که وی عهده‌دار مسؤولیت آنست و ائتلاف آکس ادامه خواهد یافت به طوری که اعضای کشورهای ائتلاف به تعهداتشان و قوانین امنیت بینالمللی عمل کنند. گروسی گفت که آژانس هرچه در توان دارد به کار می‌گیرد تا مانع تکثیر اتمی شود.
این نخستین بار نیست که واشینگتن به منافع دیگران و قوانین بینالمللی بی‌اعتنایی میکند. در سوم اوت ۲۰۲۲، سخنگوی نمایندگان مجلس ایالات متحده، نانسی پلوسی، بدون هماهنگی با پکن، به تایوان سفر کرد، جایی که جامعه بینالمللی آن‌را جزیی از سرزمین چین می‌شناسد و تحت کنترل شناخته نشده جمهوری چین است. این رفتار اهانت‌آمیز به طرف چینی، حکایت از آن دارد که آمریکا می‌خواهد قدرتی باشد که با احکام خود نقش ایفاء کند.
اقتصاد چین سال به سال رشد میکند، و شمار کشورهایی که نگاه دوستانه به آن دارند رو به فزونی‌ست، و این در حالیست که نقش آمریکا در سیاست‌های بینالمللی رو به کاهش است. تصمیمات بی‌مهابای واشینگتن موجب خصومت میان بسیاری از اعضای جامعه بینالمللی می‌شود. دیر یا زود رهبران آمریکا باید الگوی رفتاری خود را مورد تجدیدنظر قرار دهند، زیرا این برای چین سهل‌تر از مقاومت در برابر توسعه‌طلبی آمریکاست.