فریدریش انگلس و چپ‌ها – دیروز و امروز

برخورد ما با تاریخ باید از این بینش متاثر باشد که بررسیِ عمیق و تفسیرِ تاریخ (نه تنها تاریخ ملی بلکه تاریخِ جهانی نیز)  ما را به عرصه‌ی نبرد طبقاتیِ ایدئولوژیک هدایت کند که در آن برای سرکردگی [هژمونی]، یعنی قدرتِ تفسیر مبارزه می‌شود. در «ایدئولوژی آلمانی» از مارکس و انگلس (۴۶/۱۸۴۵) جملۀ بسیار روشنی را می‌توان یافت: «افکار طبقه‌ی حاکم در هر دوره‌ای افکار حاکم است، یعنی طبقه‌ای که قدرت مادیِ حاکمِ جامعه است، در عین حال قدرت معنویِ حاکمِ آن است. طبقه‌ای که ابزارِ تولید مادی را در اختیار دارد، ابزارِ تولید معنوی را نیز کنترل می‌کند، به طوری که افکار کسانی که ابزارِ تولید معنوی را در اختیار ندارند، در مجموع تابع آن است. افکار حاکم چیزی نیست مگر بیانِ آرمانیِ روابطِ مادیِ حاکم، روابطِ مادیِ غالب که به عنوان افکار تلقی می‌شود؛ یعنی روابطی که طبقه‌ای را به طبقۀ حاکم تبدیل می‌سازد، و در نتیجه افکار حاکمیت آن را.»