Bandar Beirut

ماجرای عجیب بندر گمشده بیروت

 
تارنگاشت عدالت
 
 
نویسنده: گوردون داف
مترجم: م. قربانی
برگرفته از: نیو ایسترن آوتلوک
۱۸ اوت ۲۰۲۰

 

 

بعدازظهر روز چهارم اوت ۲۰۲۰ میلادی دو انفجار در ناحیه بندر بیروت رخ داد. یکی انفجاری کوچک بود، اما دیگری، بر اساس گزارش‌های اخیر، از خود حفره‌ای به قطر ۱۶۸ متر و عمق ۳۰ متر، شاید هم خیلی بیش‌تر، به جا گذاشت.

بعدازظهر روز چهارم اوت ۲۰۲۰ میلادی دو انفجار در ناحیه بندر بیروت رخ داد. یکی انفجاری کوچک بود، اما دیگری، بر اساس گزارش‌های اخیر، از خود حفره‌ای به قطر ۱۶۸ متر و عمق ۳۰ متر، شاید هم خیلی بیش‌تر، به جا گذاشت.

گزارش‌های مربوط به این حوادث نشانه‌هایی از یک کارزار انتشار اخبار نادرست، و طبق معمول، کارزار بزرگ سانسور و بازنویسی تاریخ، علم و فیزیک برای گنجاندن «فاکت‌های جایگزین» در خود دارد. رییس‌جمهور دونالد ترامپ ماجرا را درست فهمید و هر جا به چالش کشیده شد، روی حرفش ایستاد.

در یک کنفرانس خبری مربوط به این موضوع، دونالد ترامپ چنین اظهارنظر کرد:
«ما برای کمک حاضریم، حمله هولناکی به نظر می‌رسد.»

او بلافاصله مورد حمله رسانه‌های سراسری قرار گرفت و اشاره به اظهارنظر او در فیس‌بوک ممنوع شد. سپس روز بعد در یک کنفرانس خبری، دونالد ترامپ پاسخ خود را تکرار و بر آن «پافشاری» کرد:
سؤال: شما آین را یک حمله می‌نامید، آیا شما مطمئن هستید که این حمله بوده و یک حادثه نبوده؟
رییس‌جمهور ترامپ: «به نظر می‌آد آن مبنای یک انفجار باشد. با چند تن از ژنرال‌های عالی‌رتبه صحبت کردم، نظر آن‌ها و حس آن‌ها همین است. این یک … چیزی شبیه یک انفجار دست‌ساز و از این نوع حوادث نبوده.
این حادثه‌ای … طبق نظر آن‌ها، آن‌ها بهتر از من می‌دانند، اما آن‌ها به نظر می‌رسد فکر می‌کنند که یک حمله بوده.
این یک جور بمب بوده است.»

آن روز وزیر دفاع، مایک اسپر، گفت «باور دارد» که رییس‌جمهور ترامپ اشتباه می‌کند. بعد از چند ساعت وزیر دفاع، اسپر، از گفته خود عقب‌نشینی کرد. به نقل از سی ان ان:
«واشینگتن (سی ان ان) مارک اسپر، وزیر دفاع هر گونه اختلافی را که در باره انفجار در بیروت با گمانه‌زنی کاخ سفید دارد ناچیز می‌شمرد، وی از موضع خود مبنی بر حادثه بودن انفجار بیروت عقب‌نشینی کرد.

وقتی از مارک میدوز، رییس دفتر کاخ سفید، درباره اظهار نظر اسپر یعنی احتمال حادثه بودن ماجرا پرسیدند، وی حتی از این فراتر رفت و گفت: «با توجه به نقطه نظر اسپر، او چیزی نمی‌داند.»

روز سه‌شنبه ترامپ گفت که وی با چند تن از «ژنرال‌های‌مان» صحبت کرده است و ارزیابی آن‌ها اینست که انفجار کار یک حمله با بمب بوده است.»

روز بعد، کاخ سفید با انتشار بیانیه کوتاهی اعلام کرد که در صورت انتخاب مجدد ترامپ در ماه نوامبر دولت جدیدش از اسپر دعوت به عمل نخواهد آورد.

اجازه دهید ببینیم چرا ترامپ چنین حرفی را زده است. چرا اسپر عقب‌نشینی کرد و چرا رسانه‌های اجتماعی و رسانه‌های اصلی روایت جایگزینی را مطرح می‌کنند و اکنون تظاهر می‌کنند که رییس‌جمهور هرگز آن‌چه را که بیان کرده، نگفته است. وی تنها نظر پنتاگون و آژانس‌های اطلاعاتی را بیان کرده است.

ترامپ دیگر مورد هجوم قرار نگرفت، ولی آن‌ها «تلویحاً» در یک کارزار سازماندهی شده دروغ‌پراکنی کار خود را کردند، اما چرا؟ اجازه دهید ببینیم چه اتفاقی افتاد، همه بر سر چه چیزی توافق داریم، و از آنجا پیش برویم.

اولین انفجار کوچک بود و به یک آتش‌سوزی در یک انبار منجر شد. دومین انفجار بر مبنای اندازه حفره‌ای که ایجاد کرده است و بر مقیاس ریشتر، معادل نیروی انفجاری ۳.۵ ریشتری را نشان می‌دهد، یعنی برابر با ۶ کیلو تُن تی ان تی یا حداقل ۱۲ کیلو تن ANFO، مواد منفجره، «آنفو» ترکیبی است از نیترات آمونیوم و سوخت نفت سنگین، که تنها با موج کوبشی می‌تواند منفجر شود، مانند استفاده از تی ان تی.

این ارقام از جانب افراد متخصص مواد منفجره و آشنا با آزمایش هسته‌ای بیان شده است. می‌دانید که تنها انفجارهای اتمی معمولاً انفجارهایی در سطح چند کیلو تن ایجاد می‌کنند و تنها متخصصان سلاح‌های اتمی تجربه مطالعه کاسه چاله‌ها و اثرات انفجارهایی از این نوع دارند.

چیزی به نام «متخصصان متعارف انفجار» که در مورد کود شیمیایی یا کارخانه‌های موشک تخصص داشته باشند، وجود ندارد. نه چنین شغلی وجود دارد و نه چنین به اصطلاح متخصصانی.

کلید درک این داستان این است: صد‌ها «فاکت»، مشاهده موشک، شاهد و ویدیو، مشاهده هواپیما، شاهد عینی و تعداد فراوانی ویدیو و یک رشته روایت‌هایی وجود دارند که به تبلیغات «دروغ بزرگ» شباهت زیادی دارند.

در این مورد هم اگر گسی بخواهد همه موارد را بررسی کند به جایی نمی‌رسد. کارزار اخبار جعلی دلالت بر این دارد که ۲.۷۵۰ تن کود شیمیایی که از شش سال پیش در لبنان در انباری رها شده بود، موجب انفجار شده است، داستانی که کسی با آن راحت نیست، حتی در دولت لبنان. از صحبت‌های نهاد المشنوق عضو پارلمان لبنان و وزیر سابق آن در مید ایست مانیتور شروع کنیم:
«وزیر سابق لبنان و عضو کنونی پارلمان، نهاد المشنوق، اولین سیاست‌مدار ارشد لبنانی بود که اسرائیل را مقصر انفجار هفته گذشته بندر بیروت دانست.

در کنفرانس خبری مشنوق اظهار داشت “واضح است” که اسرائیل مسؤول انفجار عظیمی است که جان بیش از ۲۰۰ نفر را گرفت و هزاران نفر را مجروح کرد. وی افزود “این عملیات در بیروت به نحو روشن و بارزی به وسیله اسرائیل انجام شده است. آشکار است که ما شاهد جنایت بشری هستیم، به همین دلیل هیچ‌کس جرأت نمی‌کند مسؤولیت آن‌را به عهده بگیرد.”

این سیاست‌مدار عالی‌رتبه از سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ وزیر کشور لبنان بود. او عضو جنبش آینده، وابسته به نخست‌وزیر سابق لبنان، سعد حریری از بلوک سنی و مخالف جنبش حزب‌الله است. وی افزود، در نتیجه این انفجار “از دوران فنیقی‌ها تاکنون این اولین باری است که ما در بیروت بندر نداریم.”»

وزیر دفاع سابق (آمریکا) در تماس خصوصی با نشریه وتِرنز تودِی (نشریه کهنه سربازان آمریکا) یک ساعت پس از انفجار، آن حمله را به اسرائیل نسبت داد. مطابق نظر این منبع، حمله ابتدا با شلیک یک موشک کوچک به آتش‌سوزی منجر شد، و سپس با حمله جت اف ۱۶ و پرتاب موشک با کلاهک تاکتیکی هسته‌ای ادامه پیدا کرد، درست همان‌طور که ترامپ از منابع پنتاگون نقل کرده بود.

در پاسخ به این ادعا که کود شیمیایی موجب انفجار شده است، یک سخنگوی حزب‌الله مستقیماً به رییس دفتر محلی وِتِرنز تودی در دمشق، ناهید الحسینی چنین گفت:
«کود شیمیایی منفجر نمی‌شود، می‌سوزد.»

لذا، ما خطوط کلی بحث‌مان را مطرح می‌کنیم، تنها واقعیتی که همگی بر آن توافق داریم علم انکارناپذیر است و آن این است که کود شیمیایی نیترات آمونیوم بدون شوکی فوق‌العاده نیرومند و مطمئناً نه در شرایطی که بیروت در آن بود، نمی‌توانست منفجر شود.

کوشش‌هایی در کار است برای فرستادن این «پیام» که علم و فنآوری اخبار جعلی را تأیید می‌کند، اما هنوز ناموفق است. بهترین مطلبی که در این باره نوشته شده است از سوی یک مهندس معدن لبنانی در پاسخ به ادعای «انفجار کود شیمیایی» نوشته شده است.

«باید بگویم که با این آقا موافق نیستم. لحظه‌ای که در پاسخ به اولین “آری” یا “نه” در برابر این سؤال که آیا اگر یک کبریت روی کپه‌ای از نیترات آمونیاک پرت شود منجر به انفجار می‌شود، پیش از جواب چند لحظه مکث کرد و من بی‌درنگ فهمیدم که  پاسخ او هرچه باشد احتمالاً کمی مه‌آلود و مبهم خواهد بود.

من به عنوان تکنیسین و بازرس انفجار همه عمرم را در صنعت استخراج معادن کار کرده ام. در دو سال گذشته در یک معدن بزرگ ذغال سنگ در دامنه‌های بریتیش کلمبیا، کارم طراحی الگوهای انفجار و تشخیص این‌ بود، که چه موادی مناسب جا دادن در سوراخ‌های دریل شده بوده است.

ما از ANFO یعنی ترکیبی از نیترات آمونیاک و سوخت دیزل استفاده می‌کردیم. AN مخفف نیترات آمونیاک و FO مخفف نفت کوره یا سوخت دیزل است. ما از موادی به نامHANFO  یا انفوی سنگین استفاده می‌کردیم. این ماده هَنفو نامیده می‌شد چون غلظت سوخت دیزل در ترکیب آن بالاتر است.

هر دو، انفو و انفوی سنگین را باید در سوراخ‌های خشک به کار برد. اگر سوراخ‌ها خیس باشند، عنصر دیزل تأثیر خود را از دست می‌دهد و نیترات آمونیاک شعله‌ور نمی‌شود. در چنین شرایطی سوراخ‌ها را با آستری از پلاستیک می‌پوشانیم و سپس آن‌را با آنفو یا آنفوی سنگین پُر می‌کنیم. اگر هنوز خیس مانده باشد، از ماده بسیار گرانی استفاده می‌کنیم که به آن ماگنافرَک می‌گویند. این ماده‌ای ست دوغاب مانند که کمابیش ضد آب است، اما اگر مدت زیادی بماند تجزیه می‌شود و احتراق صورت نمی‌گیرد.

آنفوی سنگین توان مؤثرتری از آنفوی معمولی دارد. معنای این آنست که هر چه بیش‌تر هزینه کنید، نیروی انفجاری بیش‌تری دارید. اساس کار بر این است که با کم‌ترین میزان مواد بیش‌ترین مقدار سنگ منفجر شود. به این می‌گویند عامل پودر. اگر با حداقل پودر بتوانید سنگ را بشکنید، هزینه کم‌تر می‌شود. آنفو ارزان‌ترین، هَنفو، گران‌تر و ماگنافرَک بسیار گران تمام می‌شود. هدف اینجا حفظ تعادل است.

من با همه این مواد سر و کار داشته ام، سوراخ‌ها را پُر کردم، به تیم کمک کرده ام نقشه سیم‌های انفجار را به هم وصل کنند و ماشه را کشیده ام. ما سیم‌های انفجار را به یک ماشین انفجار وصل می‌کنیم، مثل آن‌چه در فیلم‌های قدیمی که آدم‌های شرور خطوط راه‌آهن را منفجر می‌کردند. در اوایل سال‌های ۹۰ میلادی انفجار با سیم و ماشین انفجار با سیستم کارآمدتری که ما آن‌را انفجار غیرالکتریک می‌نامیم، جایگزین شد.

در این سیستم بار الکتریکی از سیم زرد عبور نمی‌کرد که موجب انفجار شود. از محصول دیگری بنام “لوله شوک” استفاده می‌شد. از یک لوله پلاستیکی به قطر ۳ یا ۴ میلی‌متر که پوشیده از گَرد انفجاری به نام “پنتلندیت” نوعی تی ان تی معمولی استفاده می‌شد. چون غیرالکتریک بود به آن لوله شوک می‌گفتند. این وسیله |موج شوک انفجار” تولید می‌کرد. این ضربه اولیه را به وجود می‌آورد که به نوبه خود سیم انفجار را تحریک می‌کند، و بعد مواد منفجره را. برای شروع انفجار با یک ضربۀ کوچک روی وسیله‌ای که می‌توانید روی آن با پا فشار دهید کافیست تا در دم مواد انفجاری پودر شده در لوله شوک که البته از سیم به سوراخ پر از مواد منفجره متصل است، موجب انفجار شود.

حالا وقت آنست که ایده را در عمل نشان بدهیم. تاکنون در بارۀ عناصر و اجزایی صحبت کردیم که با ترکیب یا به تنهایی قادر به انفجار یک جعبه کلینکس هم نبودند.

کلید همه این‌ها ۵۰۰ گرم چاشنی تی ان تی است که در درون هر سوراخ، در درون مواد منفجره است. ما معمولاً از ۲۵۰۰ گرم تی ان تی چاشنی برای هر سوراخ استفاده میکنیم.

یعنی جایی که احتراق باید رخ دهد. حالا به دقت گوش کنید، برای این که محموله آنفو، هنفو یا مگنافرک را مشتعل شود باید احتراق تی ان تی صورت بگیرد. منظورم از این حرف این است که برای احتراق آنفو ابتدا قبل از احتراق به عمل خشن و شدید نیاز هست. من دفعات متعددی شاهد آتش گرفتن و سوختن آنفو بوده ام.

آنفو منفجر نمی‌شود. آن فقط می‌سوزد. و اگر با سوخت دیزل مخلوط شود حتی این اتفاق هم نمی‌افتد. نیترات آمونیاک کود شیمیایی صنعتی است. شرکت تولید کننده هر ساله دو کیسه ۲۰ کیلویی به کارکنانش می‌دهد تا برای چمن خانه‌هایشان از آن استفاده کنند. این محصول عملاً چمن زرد شده را یک شبه به چمن سبز تبدیل می‌کند.

شاید اگر یک اتومبیل یا کامیون مشتعل با سرعت زیاد به تلی از آنفو بکوبد، ممکن است بتواند نیروی انفجاری لازم برای انفجار مواد محترقه را فراهم آورد. یا این‌که یک موج شوکه‌آور لازم است. (یا یک بمب یا موشک)

ما پیش از این دانه‌های نیترات آمونیاک را دور از معدن، در محلی که شرکت تولید کننده کلیه مواد منفجره برای ما تهیه کرده بود، نگهداری می‌کردیم. این شرکتی عظیم در سطح جهان است. و اضافه می‌کنم که در سراسر دوران کارم با آن‌ها سروکار داشتم با انواع محصولات، آن‌ها/ ما سابقه ایمنی درخشانی داشتیم.

احتمالا مطالب و اطلاعات دیگری هست که از قلم انداخته ام، اما این‌ها مطالبی‌ست که، بدون رجوع به مقالات و نوشته‌ها، به یاد می‌آورم.

آیا پمپ گازوئیل در این انبار وجود داشته که نیترات آمونیاک را اشباع کند و کم کم طی زمان جذب شده باشد؟»

پاسخ ساده است، اگر نیترات آمونیوم، آن‌طور که برخی ادعا می‌کنند، در انبار شماره ۱۲ نگهداری می‌شد، کود شیمیایی بوده و آن هرگز منفجر نمی‌شد.

منطق یک چنین توضیح مفصل و کمی جزییات نالازم ساده است، این می‌تواند در هر دانشگاهی که رشته مهندسی معدن داشته باشد، مورد بررسی قرار گیرد. هر کارشناس شیمی و مطمئناً متخصص انفجار، یا حتی کسانی که با سلاح‌های اتمی آشنایی ندارند، می‌تواند آن‌را بررسی کنند.

در بیروت حفره‌ای به اندازه یک کاسه چاله اتمی و تخریبی غیرقابل تصور به وجود آمده است. رییس‌جمهور آمریکا گفته است در اثر اصابت بمب در بیروت گودالی به قطر ۱۶۸ متر ایجاد شده است. آمریکا چنین سلاح متعارفی ندارد. سلاح مارک ۸۴ حفره ۱۵.۲۴ متری با عمق ۱۱ متری یعنی حدود ۱۹۰۰ مترمربع ایجاد می‌کند.

حفره ایجاد شده در بیروت محوطه‌ای حدود ۲۱۳.۰۰۰ مترمربع را فراگرفته است.

لذا، ما تکرار می‌کنیم، ترامپ از بمب صحبت کرد، اسپر از حادثه حرف زد و سپس رسماً اظهار داشت که هیچ اطلاعی ندارد که درباره‌اش اظهارنظر کند.

چه چیز را می‌توانیم ثابت کنیم؟ کود شیمیایی که بسیاری از مردم آن‌را در گاراژ یا انباری خانه‌هایشان نگه می‌دارند چیزی نیست که منفجر شود و ما را به آن دنیا بفرستد.

می‌توانیم ثابت کنیم که تنها احمق‌ها به رسانه‌های جریان غالب باور می‌کنند.

می‌توانیم ثابت کنیم اتفاقی که افتاد غیرممکن است. «اصل اوکام»* چه می‌گوید؟

————— ‫———-
* طبق منطق منسوب به ویلیام اوکام، هرگاه درباره علت بروز پدیده‌ای دو توضیح مختلف ارایه شود، در آن توضیحی که پیچیده‌تر باشد احتمال بروز اشتباه بیش‌تر است. م

‫—————
گوردون داف، کهنه سرباز دوران جنگ ویتنام است که ده‌ها سال در مسایل مربوط به کهنه سربازان و زندانیان دوران جنگ فعال است. وی دبیر ارشد وترنز تودی است.