«مردم» ارگان مرکزی حزب تودۀ ایران، در سراسر سلطنت ننگین شاه مخلوع، به مثابه تنها روزنامه دایمی انقلابیون ایران، صدای مردم قهرمان ایران را منعکس و جنایات امپریالیسم، به سرکردگی امپریالیسم آمریکا، و رژیم دست‌نشاندۀ پهلوی را افشا می‌کرد. «مردم» افشاگر، روشنگر و بسیجنده بود.
«مردم» ارگان مرکزی حزب تودۀ ایران، در سراسر سلطنت ننگین شاه مخلوع، به مثابه تنها روزنامه دایمی انقلابیون ایران، صدای مردم قهرمان ایران را منعکس و جنایات امپریالیسم، به سرکردگی امپریالیسم آمریکا، و رژیم دست‌نشاندۀ پهلوی را افشا می‌کرد. «مردم» افشاگر، روشنگر و بسیجنده بود.
از آغاز انقلاب بزرگ مردم ایران، «مردم» با انتشار اسناد هیأت اجرائیه و کمیتۀ مرکزی حزب و هم‌چنین با مقالات تحلیلی خود، مردم را در مسیر انقلاب یاری کرد. «مردم» همواره همراه با انقلاب مردم بود.
در زیر گزیده‌ای از نظریات حزب تودۀ ایران که در جریان انقلاب بزرگ مردم ایران، در «مردم» آمده است، نقل می‌شود.
***
ما درود پر شور خود را به مردم دلاور تبریز، این گهوارۀ ارجمند آزادی و جنبش مترقی میهن ما، ابراز می‌داریم و به گلوله‌باران سبعانۀ مردم از طرف رژیم ضد ملی و استبدادی شاه با حدتی هر چه تمامتر اعتراض می‌کنیم.
حزب تودۀ ایران در برابر شهدای این فاجعۀ بزرگ سر تعظیم فرود می‌آورد و همدردی و همبستگی خود را با بازماندگان آنان ابراز می‌دارد…
حزب تودۀ ایران از همۀ نیروهای مترقی و ضد رژیم دعوت می‌کند که با تمام قوا برای سوق بیش‌تر توده‌ها به مبارزه، همۀ مساعی و ابتکارات خود را به کار برند و در این مبارزه سرسختی و پیگیری نشان دهند.
(اظهاریۀ هیأت اجرائیه کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، مردم- ۱۵ اسفند ۵۶)
ما برآنیم که در شرایط کنونی باید پایداری در مقابل رژیم و نیرنگ‌های مختلف آن، با عزم راسخ ادامه یابد، باید مبارزه را گسترش داد و تعمیق و تشدید کرد. ما از کلیه اشکال و شیوه‌های مختلف مبارزه خلق، که متکی به نیروی مردم باشد و امر مبارزه را در جهت صحیح و سنجیده‌ای پیشرفت دهد به نوبۀ خود پشتیباتنی می‌کنیم و مبارزان را از آن قبیل شیوه‌هایی که به جنبش زیان وارد سازد، برحذر نگاه می‌داریم.
(اطلاعیه هیأت اجرائیه کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، مردم- مهرماه ١۳۵٧)
رویدادهای کشور ما مؤید پیش‌بینی‌های حزب تودۀ ایران و شعار سیاسی این حزب است که وظیفۀ مبارزه در راه سرنگون کردن رژیم استبدادی و ضد ملی محمد رضا شاه را طی سال‌های اخیر در دستور روز گذاشته بود.
سال‌هاست حزب ما کلیۀ نیروهای مخالف رژیم را دعوت می‌کند که با ایجاد یک جبهه ضد دیکتاتوری فعالیت خود را در راه سرنگونی رژیم هماهنگ سازند. در شرایط کنونی اوج جنبش انقلابی، در شرایطی که در کنار وظایف مربوط به برانداختن رژیم استبدادی، وظایف مربوط به خارج کردن کشور از بحران سیاسی و اقتصادی و اجتماعی امروز نیز با تمام شدت و حدت مطرح می‌گردد، مسأله جبهۀ ضد دیکتاتوری اهمیت بیش از پیش می‌یابد. به نظر ما هدف اساسی جبهۀ ضد دیکتاتوری عبارت است از سرنگون ساختن رژیم استبدادی محمد رضا شاه، برچیدن بساط سلطنت و روی کار آوردن یک دولت ائتلاف ملی، از نمایندگان نیروهای ضد استبداد، که در راه استقلال ملی، آزادی‌های دمکراتیک، سالم‌سازی اقتصاد و بهبود زندگی مردم گام بردارند. به نظر حزب تودۀ ایران شکل چنین حکومتی جمهوری است…
حزب تودۀ ایران از همۀ نیروها و عناصر مخالف رژیم موجود دعوت می‌کند برای ایجاد یک جبهۀ ائتلاف ملی و قبول یک برنامۀ عمل ملی و دمکراتیک، بر پیش‌داوری‌ها غلبه کنند و فرصت را از دست ندهند. حزب تودۀ ایران در راه ایجاد چنین حکومت ائتلاف ملی با کلیۀ نیروهای دیگر ضد رژیم همکاری خواهد کرد.
(اعلامیه کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، ١۳ شهریور ۵٧)
بحران سیاسی رژیم
مبارزۀ قهرمانانه مردم ایران بحران سیاسی رژیم ضد ملی و ضد دمکراتیک محمد رضا شاه را به حد بی‌سابقه‌ای تشدید کرد. شاه ایران برای نجات رژیم خود، کابینۀ جدیدی به ریاست مهندس شریف امامی بر سر کار آورد.
… کابینه جدید کوشیده است با دم زدن از قانون اساسی و شعائر اسلامی و توسل به یک سلسله تظاهرات حساب‌شده محیط را به سود رژیم استبدادی «آرام» کند…
هدف مردم ایران عبارت است از برانداختن رژیم ضد ملی و استبدادی محمد رضا شاه و استقرار یک حکومت ملی و آزادی‌خواه. مردم ایران برای این هدف مقدس به حرکت در آمده اند و خونشان را در این راه نثار کرده اند و هیچ نیرویی قادر نیست آن‌ها را از سیر بلاانحراف به سوی هدف و مقصود باز دارد. مردم مبارز ایران می‌دانند که نه تنها باید مبارزه را با تمام قوا علیه رژیم استبدادی محمد رضا شاه دنبال کرد، بلکه آن را با تمام قوا بسط داد و تشدید نمود و با تحمیل ارادۀ مقدس خود بساط رژیم جبار محمد رضا شاه را برچید.
(اظهاریۀ هیأت اجرائیه کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، ٧ شهریور ١۳۵٧)
هموطنان!
رژیم استبدادی شاه، چنانکه به کرّات در تاریخ معاصر میهن ما نشان داده است، در برابر گسترش جنبش دمکراتیک و ضد امپرالیستی مردم ایران، بار دیگر به دستور حامیان امپریالیستی خود دست به واکنش خونین و وحشیانه‌ای زد و در تهران و یازده شهر بزرگ دیگر کشور و برای شش ماه حکومت نظامی اعلام داشت…
مردم ایران جنبش بزرگ و قهرمانانۀ خود را برای ایجاد تحول دمکراتیک و تأمین استقلال ملی علی‌رغم تسلط طولانی یکی از خشن‌ترین و فرومایه‌ترین رژیم‌های کنونی جهان، یعنی رژیم استبدادی دست‌نشانده محمد رضا شاه، آغاز کرده اند…
حزب تودۀ ایران به همراه دیگر نیروهای مخالف رژیم، خیانت تازه دستگاه استبداد را در اعلام حکومت جبارانه نظامی محکوم می‌کند…
حزب تودۀ ایران همۀ نیروها و عناصر مخالف رژیم را، اعم از هر عقیده و روشی که داشته باشند، به وحدت عمل دعوت می‌کند…
متحد باشیم و مبارزۀ پیگیر خویش را در جهت رسیدن به هدف‌های ملی و دمکراتیک ادامه دهیم.
(اعلامیۀ کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، ١٧ شهریور ماه ۵٧)
کارگران، کارمندان، زحمتکشان ایران!
کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران به مناسبت مبارزات جانبازانه و نبردهای پیگیری که شما برای تحصیل حقوق اقتصادی و سیاسی خود بدان دست زده اید، به شما تبریک می‌گوید و موفقیت و پیروزی شما را آرزومند است. اعتصاب‌های پی در پی شما کارگران و دیگر زحمتگشان، که نیروی عمدۀ خلق و مهم‌ترین عامل جنبش کنونی کشور ما به شمار می‌روید، نقش برجسته‌ای در کامیابی‌های نهضت همگانی خلق علیه حکومت استبدادی شاه، یعنی رژیم وابسته‌ای که امپریالیست‌ها به کشور ما تحمیل کرده اند ایفاء نموده و می‌نماید…
حزب تودۀ ایران با حمایت و پشتیبانی قاطع از مبارزات اعتصابی همۀ زحمتکشان و با در نظر گرفتن اهمیت ویژه سیاسی جنبش اعتصابی کنونی، همۀ کارگران، کارمندان و دیگر قشرهای زحمتکش را فرا می‌خواند تا مبارزات خود را تشدید کنند و هم‌زمان با طرح مطالبات رفاهی در زمینۀ افزایش دستمزد و حقوق و بهبود شرایط کار، زندگی و مسکن و تشکیل سندیکاها و اتحادیه‌های منتخب آزاد و مورد اعتماد خود را در مبارزات سندیکایی خواست مرکزی خویش قرار دهند…
حزب تودۀ ایران اطمینان دارد که کارگران ایران در اوضاع کنونی جنبش ما نیز مانند گذشته از همه درس‌ها و تجربیات در جهت هدف مشترک پیکار خلق و برانداختن رژیم ضد ملی و استبدادی محمد رضا شاه و استقرار حکومت ملی و آزادی‌خواه و برای پیروزی مبارزات خود و همه جامعۀ ایران به درستی استفاده خواهند نمود.
(اعلامیۀ کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، ۲۶ مهر ١۳۵٧)
زندانیان سیاسی از بند رسته، خواهران و برادران مبارز!
رژیم استبدادی شاه سرانجام در زیر ضربات جنبش پرتوان توده‌های مردم و پایداری دلیرانه شما فرزندان پیکارجوی خلق، ناچار شد گامی به عقب بنشیند…
چنانکه روشن است، مبارزات مردم در این مرحله باز نخواهد ایستاد… مردم ایران نه تنها آزادی تمام زندانیان سیاسی را بی هیچ قید و شرطی خواهانند، بلکه تا سرنگونی رژیم ضد ملی و استبدادی شاه که شعار اساسی جنبش در مرحلۀ کنونی است از پای نخواهند نشست.
(اظهاریۀ هیأت اجرائیه کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، ١۵ آبان ۵٧)
صف واحد خلق
هزاران زندانی سیاسی، صدها کشته و زخمی، صدها ساختمان به آتش کشیده شده، چنین است ترازنامه ده روزه دولت نظامی مخلوق واشنگتن، که تلاش نوینی برای حفظ تخت و تاج «ژاندارم» امپریالیسم در منطقۀ حساس و نفت‌خیز خاورنزدیک می‌باشد…
جنبش توده‌های مردم که با راه‌پیمایی عظیم و تاریخی میلیون‌ها نفر در روز عید فطر در سراسر کشور و با تظاهرات شکوهمند یک میلیون نفر در روز ١۶ شهریور در تهران عظمت خود را نشان داد…
از ویژگی‌های جنبش خلق در ماهای اخیر فرارویی سریع اعتصاب‌های رفاهی به اعتصاب‌های سیاسی و همبستگی بی‌سابقۀ کارگران با دانشجویان و روشنفکران و ضمانت و پشتیبانی مؤثر همه آن‌ها از یکدیگر در جریان اعتصاب‌های چند میلیونی است که سطح عالی آگاهی سیاسی آنان را نشان می‌دهد…
نیروهای ملی و مترقی ایران، که در راه سرنگونی سلطنت استبدادی محمد رضا شاه به پا خاسته اند، نمی‌توانند و نباید نقشه‌های شیطانی امپریالیسم را از نظر دور دارند. دشمنان ایران- ارتجاع و امپریالیسم- در صف واحدی برای مقابله با جنبش مردم ایران قرار دارند. پیروزی بر این دشمنان فقط با اتحاد و وحدت همۀ نیروهای اپوزیسیون امکان‌پذیر است. راه دیگری وجود ندارد. با در نظر گرفتن این حقیقت انکارناپذیر است که حزب تودۀ ایران برای اتحاد نیروهای ضد رژیم به قصد ایجاد رهبری واحد اهمیت عظیم قایل است و در راه تحقق آن مبارزه می‌کند. حزب ما ایمان راسخ دارد که در صورت تحقق این خواست توده‌های زحمتکش، که خود در پایین، وحدت بی‌نظیری به وجود آورده اند، می‌توان نقشه‌های امپریالیسم و ارتجاع را عقیم گذارد و جنبش غرقه به خون خلق ما را که این همه قربانی داده به پیروزی رساند.
(«مردم» اول آذر ١۳۵٧)
تظاهرات و اعتصاب‌های اجتماعی و سیاسی دامن‌گستری که سراسر کشور را فرا گرفته، رژیم سلطنت استبدادی محمد رضا شاه را بیش از پیش به سوی انهدام می‌برد…
مردم ایران خواستار آنند که بساط ننگین سلطنت برچیده شود، یک دولت ائتلاف ملی بر سر کار آید که بتواند دمکراسی و استقلال ملی، رفاه زحمتکشان و بازسازی اقتصادی کشور را تأمین کند و مجلس مؤسسان را برای تدارک قانون اساسی موافق مقتضیات امروزی تکامل ایران و جهان بر پایه انتخاب آزاد و همگانی تشکیل دهد.
اکثریت قاطع مبارزان انقلابی که قهرمانانه پای در عرصۀ پیکار سخت و خونین با دشمن غدار، مکار و حیله‌گر گذارده اند و از هیچ‌گونه فداکاری و جانبازی مضایقه ندارند، خواهان تحول بنیادی عمیق در جامعه هستند…
روشن است که در مرحلۀ کنونی هیچ‌کدام از احزاب سیاسی و به طریق اولا شخصیت‌های جداگانه به تنهایی قادر نخواهند بود جنبشی را که توده‌های خلق بدان خصلت برجسته و وسیع ملی و دمکراتیک داده اند، به پیروزی در خوردی برسانند. به همین جهت حزب تودۀ ایران با تمام قوا در راه ایجاد جبهۀ واحد با شرکت کلیۀ نیروهای ضد استبدادی و ضد امپریالیستی مبارزه کرده و می‌کند.
(اعلامیۀ کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، ١۴ آذر ۵٧)
روزهای عاشورا و تاسوعا ایران و در مرکز آن تهران قهرمان به دریایی توفانی شباهت داشت که خروش امواج کوه‌پیکرش، که از ارادۀ خلق برمی‌خاست، در جهان طنین‌افکن شد…
باردیگر به طور قاطع به اثبات رسید که اتهامی که منابع امپریالیستی به جنبش کنونی ایران می‌بندند که گویا جنبشی است «قهقرایی» که می‌خواهد علی‌رغم «مدرنیزاسیون» شاه، ایران را به «قرون وسطی» بازگرداند، سر تا پا دروغ و لاطائلات است و نسل کنونی میهن ما نسلی است آگاه و دارای رشد سیاسی در سطح دوران خویش، نسلی است جدی و مبارز که با نبرد پیگیر و فداکاری‌های بی‌نظیر، شاخ دیو خونخواری چون رژیم شاه را با آن همه تفرعن و طمطراقش شکسته و نظر تحسین‌آفرین جهانیان را به خود جلب کرده است. مردم ایران اثبات کردند که رخ به پیش دارند و به سوی آیندۀ آزاد و روشن خود بال و پر گشوده اند…
در این دوران پر مسؤولیت و سرنوشت‌ساز همۀ احزاب، سازمان‌ها، گروه‌ها، محافل و شخصیت‌های ملی و دمکراتیک کشور، روحانیون شریف و مبارز ایران، همۀ سربازان و درجه‌داران و افسران وطن‌پرست نیروهای مسلح ایران را مخاطب قرار داده، می‌گوییم:
دوستان، برادران و هم‌سنگران!
دست در دست هم نهیم و به نیروی لایزال خلق مصاف مقدسی را که هزار‌ها شهید پشت گذاشته، بر منزل پیروزی برسانیم و دین خود را در برابر مردم رنجدیدۀ ایران، که به خاطر هر جرعه آزادی دریایی خون فدا کرده، با سربلندی ادا نماییم!
(«مردم»، ١۵ دی ۵٧)
پس از شکست مفتضحانۀ دولت نظامی امپریالیسم آمریکا برای نجات رژیم شاه و حفظ منافع غارتگرانه خود، شاپور بختیار را به نخست‌وزیری منصوب و مأمور تشکیل کابینه کرده است…
ما امروز این نظر را که بارها گفته ایم یک بار دیگر تصریح می‌کنیم که بحران کنونی جامعۀ ایران تنها یک راه خروج دارد: برچیده شدن بساط سلطنت غیرقانونی و وابستۀ پهلوی و استقرار جمهوری متکی بر ارادۀ خلق و قطع دست امپریالیسم از کشور ما…
حزب تودۀ ایران معتقد است که در این لحظۀ حساس حفظ و تحکیم وحدت صفوف مردم ایران و استواری سازمان‌های ملی سیاسی در راه اجرای خواست‌های مردم از هر زمان دیگر ضرورتر است.
امپریالیست‌ها و ژاندارم آن‌ها شاه، در حالی که برای جلب برخی عناصر متزلزل از زبان شاپور بختیارها وعده‌های کوچکی می‌دهند، در پشت پرده مشغول تدارک خونریزی‌ها و خشونت‌های به مراتب شدیدتری هستند. برای مقابله با آن‌ها باید متحد و استوار بود.
(اظهاریۀ هیأت اجرائیه کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، «مردم»، ١۲ دی ۵٧)
حزب تودۀ ایران با احساس مسؤولیت تاریخی خود، از تمام هم‌میهنان مبارز می‌طلبد که همۀ آن اختلافات سیاسی، مسلکی، فلسفی را، که در مرحلۀ کنونی نبرد رهایی‌بخش ملی و حتا برای آینده جنبه فرعی دارند، کنار بگذارند و برای تشکیل جبهۀ متحدی به منظور تجهیز و سازماندهی نیروهای خلق علیه دشمن مشترک بکوشند…
به نظر حزب تودۀ ایران اکنون وضع میهن ما به آنجا رسیده که در برابر تجاوز جنایت‌بار رژیم شاه و امپریالیسم به خلق، تدارک مبارزۀ مسلحانۀ خلق مهم‌ترین و مبرم‌ترین وظیفه در مقابل همۀ مبارزان ضد رژیم و ضد امپریالیست قرار گرفته است.
پیش به سوی تشکیل جبهۀ آزادی برای مبارزۀ مسلحانۀ خلق علیه رژیم شاه و امرپالیسم!
(اعلامیۀ کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، مردم- ١۳ دی‌ماه ١۳۵٧)
زیر فشار مردم قهرمان ایران سرانجام شاه خائن از ایران طرد گردید. برنامۀ سیاسی آیت‌الله خمینی برای جمهوری اسلامی مورد نظر ایشان، آن طور که به ویژه در چند هفتۀ اخیر طی اعلامیه‌ها و مصاحبه‌های ایشان انتشار یافته است، در عمده‌ترین ارزیابی‌ها و موضع‌گیری‌هایش با خواست‌های حزب تودۀ ایران برای پیشرفت جامعۀ ایران در مرحۀ کنونی انطباق دارد.
(اعلامیۀ کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران، ۲٧ دی‌ماه ۵٧)