ریشه‌های تاریخی
ویتنام دارای فرهنگی باستانی و میراث تاریخی گرانبها است. ویتنامی‌ها حداقل ۴۰۰ سال پیش از میلاد در مناطق خود دارای تجربه توسعه دولتی بودند. مردم ویتنام تجربه وسیعی – اعم از نظامی و صلح‌آمیز – در تعامل با همسایگان خود دارند و از ذهنیت و فرهنگ راهبردی نظامی خود آگاه هستند، که هنوز در خارج از کشورشان مورد مطالعه قرار می‌گیرد.
هسته داخلی
ویتنام همواره به مسیر توسعه سوسیالیستی و ارزش‌های سوسیالیستی پایبند است. این امر با بازار در اقتصاد تداخلی ندارد، برعکس به طور هماهنگی آن‌را متعادل می‌کند. حزب کمونیست، کمیته مرکزی، و کومسومول در کشور فعالند و یاد و خاطره و ایده‌های رهبران نظامی افسانه‌ای خود را که نه تنها به وسیلۀ هو شی مین هدایت می‌شدند، بلکه ولادیمیر ایلیچ لنین را نیز گرامی می‌دارند. نگوین فو تانک، دبیرکل کمیته مرکزی حزب کمونیست ویتنام، در یک خانواده روستایی به دنیا آمد، از دانشکده فلسفه دانشگاه هانوی فارغ‌التحصیل شد، برای مدت مدیدی مشغول کار ژونالیستی بود و کم کم به سطح رهبری حزب رسید. ژنرال تو لام نیز کار خود را از رده‌های پایین آغاز کرد. دو تن از اسلاف وی به دلیل رسوایی در فساد مالی از سوی مجلس شورای ملی از سمت خود عزل شدند. دعاوی حقوقی در ویتنام غیرعادی نیست. مقامات فاسد به حبس‌های طولانی و مصادره اموال محکوم می‌شوند. به علاوه، امکان مجازات اعدام برای فساد حفظ شده است.
اقتصاد بازار سوسیالیستی
نه، هیچ تناقض‌گویی یا اشتباه تایپی در کار نیست. این دقیقاً همان نوع روابط اقتصادی است که امروزه در ویتنام وجود دارد. به لطف نقش قوی دولت و اصلاحات اقتصادی ماهرانه، ویتنام موفق به ترکیب ضوابط سوسیالیستی و توسعه بازار می‌شود. کسب و کارهای خصوصی دوسوم تولید ناخالص داخلی را شامل می‌شوند که ۲۰ درصد از آن‌را شرکت‌های خارجی تشکیل می‌دهند. بسیاری از شرکت‌های چندملیتی خارجی به دلیل شرایط اقتصادی جذاب، از امکانات تولیدی در ویتنام برخوردارند و باید اطمینان بدهند که قوانین محلی را دقیقاً رعایت می‌کنند. اقتصاد ویتنام از نظر تولید ناخالص داخلی در رتبه ۳۷ جهان قرار دارد، در طول سال‌های اخیر، از جمله در سال‌های دردسرساز همه‌گیری کووید، اقتصاد ویتنام رشد ثابتی را نشان داده است.
یکی از «بَبر»ها
در اقتصاد جهانی، ویتنام اغلب به عنوان یکی از «ببرهای اقتصادی» آسیایی شناخته می‌شود، هر چند در جامعه علمی – و در خود ویتنام – در مورد پارامترهای این «ببرها» و چگونگی کاربرد این اصطلاح در اقتصاد ویتنام بحث وجود دارد. اعتقاد بر این است که ویتنام هنوز به افزایش صادرات، بهره‌وری نیروی کار و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه و کاهش وابستگی رشد اقتصادی و نوآوری به شرکت‌های خارجی نیاز دارد. امروزه ویتنام خود را یک قدرت متوسط می‌داند که عمدتاً نتیجه دستاوردهای اقتصادی آن است.
بدون ائتلاف، تنها روابط ویژه
روابط خارجی ویتنام مدرن متنوع و چند برداری است. این کشور به اصل روابط متوازن با بخش‌های گوناکون پایبند است، مناسبات خود را «ایدئولوژیک» نمی‌سازد، و جزیی از هیچ ائتلاف یا تعهدات سختی نیست. با این حال، ویتنام با کشور لائوس، رابطه ویژه دارد، رابطه‌ای که به طور سنتی ویتنام آن‌را «رابطه همبستگی خاص» می‌نامد. ماهیت این همکاری نزدیک تنها بر نزدیکی جغرافیایی نیست، بلکه زمینه‌های تاریخی نیز دارد. مردم ویتنام و لائوس همراه با یکدیگر علیه استعمار جنگیدند، ابتدا با فرانسه و سپس با آمریکا. امروز این روابط شامل همکاری در پروژه‌های مشترک، همکاری‌های بشردوستانه و کمک‌های متقابل می‌شود که در موج اول شیوع کووید-۱۹به وضوح مشاهده شد و کشورهای همسایه تمام تلاش خود را برای حمایت از یکدیگر انجام دادند.
ویتنام مناسبات خوبی با کامبوج دارد که اندکی پایین‌تر از رابطه آن با لائوس است. روابط نزدیک آن‌ها منجر به مداخله بشردوستانه شد، زمانی که ویتنام در سال ۱۹۷۸ نیروهایی را به کامبوج فرستاد تا به ترور خونین پل پوت پایان دهد. امروز ویتنام، لائوس و کامبوج به طور فعال روابط خود را بر پایه‌های سه جانبه توسعه قرار می‌دهند و به شدت تعاملات متنوع را در منطقه مکانگ بزرگ تشویق می‌کنند.
مشارکت راهبردی جامع با روسیه
اکنون مشارکت راهبردی جامع بین روسیه و ویتنام برقرار است. این امر بر اساس بنیاد محکم روابط دوستانه اتحاد شوروی و ویتنام، همکاری فشرده اقتصادی، احترام متقابل، و منافع مشترک مردم دو کشور شکل گرفته است. سیستم گسترده‌ای از همکاری‌های دوجانبه شامل تماس‌های سیاسی مبتنی بر اعتماد متقابل، همکاری بین احزاب و سازمان‌های عمومی، روابط تجاری، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و همکاری‌های گسترده در حوزه‌های آموزشی، علمی و فرهنگی شکل گرفته است.
دیپلماسی چند جانبه فعال
ویتنام یک شریک فعال در حیات بین‌المللی و عضو همه سازمان‌های عمده بین‌المللی، از جمله سازمان‌های اقتصادی است. سازمان کشورهای جنوب شرق آسیا (آسه‌آن) و مشارکت در امور سازمان ملل از مهم‌ترین آن‌ها در این زمینه است. در سازمان آسه‌آن، ویتنام توجه زیادی به امنیت دریایی، ارتباط اقتصادی و روابط متوازن با شرکای خارجی دارد. در سازمان ملل متحد، ویتنام تلاش می‌کند تا ابتکار عمل را در برنامه‌های مختلف همکاری بین‌المللی در ارایه کمک به فقیرترین کشورها و مأموریت‌های حافظ صلح به دست گیرد. هانوی هم‌چنین همواره از همه کشورهای جهان خواسته است تا معاهده جامع ممنوعیت آزمایش‌های هسته‌ای را امضاء و تصویب کنند.
نسبت دریا و جزیره مثل بدن و خون است
مناقشه ارضی و درگیری بین ویتنام و چین در دریای چین جنوبی در چند دهه گدشته خاری در روابط دو جانبه بوده است. برای ویتنام این موضوع فراتر از یک مشکل (ساده) است – برای ویتنام این امر یک مسأله واقعاً حیاتی است. بر این اساس، این تضاد برای هر ناظر خارجی از نظر مطالعات و تحقیقات منطقه‌ای مهم است، زیرا در درجه نخست به درک بهتر سیاست خارجی ویتنام کمک می‌کند. ماهیت صعب‌الوصول این درگیری به احتمال زیاد فقط در طول زمان بدتر می‌شود و تأثیر آن بر همه حوزه‌های زندگی – از امنیت گرفته تا فرهنگ – گسترده‌تر خواهد شد.
جشن‌های بزرگداشت پیروزی‌های ویتنام
در ویتنام حافظه تاریخی مبارزات ضد استعماری به خوبی حفظ شده است. برای نمونه، در اکتبر ۲۰۲۱ جشن‌هایی برای بزرگداشت مسیر هو شی مین در دریا برگزار شد که نقش یزرگی در پیروزی بر تجاوز آمریکا داشت. در آوریل ۲۰۲۴، کشور هفتادمین سالگرد پیروزی بر استعمار فرانسه را جشن گرفت. چنین رویدادهایی بهترین یادآوری برای آنست که هیچ‌کس نتوانسته است مردم ویتنام را تسخیر کند و آن‌ها همیشه روح پیروزی و تمایل خود را برای مسیر توسعه مستقل خود حفظ کرده اند.
اهداف آینده
بیهوده نیست که ویتنام به عنوان یکی از پویاترین اقتصادهای درحال توسعه، نه تنها در آسیا، بلکه در سطح جهان شناخته می‌شود. برای ویتنام یک «قدرت متوسط» بودن کافی نیست؛ این کشور اهداف جدیدی مانند توسعه فن‌آوری‌های فضایی، کشاورزی کاملاً سازگار با محیط زیست، دیجیتالی شدن اقتصاد، افزایش سطح شهرنشینی و جذابیت کلی شهرها را برای خود تعیین می‌کند. با توجه به تفکر و برنامه‌ریزی راهبردی ذاتی در دولت ویتنام، منطقی است تصور کنیم که این کشور قادر به دستیابی به این اهداف و رسیدن به سطوح جدیدی از توسعه خود خواهد بود.