قزاقستان

توکایف سوار بر زین

تارنگاشت عدالت

 

نویسنده: راینهارد لائوترباخ
برگرفته از: دنیای جوان
۲۲ ژانویه ۲۰۲۲
 

ظاهراً در کشور تعادل جدید قدرت بین گروهی که زیر پرچم رئیس جمهور قاسم شومارت توکایف است و گروه حامی رئیس جمهور قبلی نورسلطان نظربایف، برقرار شده است. نظربایف حمایت خود را از توکایف اعلام کرد. البته به طور هم‌زمان دولت جدید به او حق رای در دومجلس کشور را اعطأ کرد که بیشتر جنبه سمبلیک دارد. نظربایف به شورای امنیت که زیر نظر ارتش و پلیس است دیگر باز نخواهد گشت.

در قزاقستان وضعیت سیاسی داخلی رفته رفته ثبات می‌یابد. درست مقارن با لغو وضعیت اضطراری، چندین هزار سرباز  سازمان قرارداد امنیت مشترک کشور را ترک کردند. چهار هواپیمای آخر  با چتربازان روسی  روز چهارشنبه قزاقستان را ترک کرد. فرمانده «نیروصلح» ژنرال آندری سرجوکف  از «پایان موفقیت‌آمیز وظیفه» سخن گفت.
ظاهراً در کشور تعادل جدید قدرت بین گروهی که زیر پرچم رئیس جمهور قاسم شومارت توکایف است و گروه حامی رئیس جمهور قبلی نورسلطان نظربایف،  برقرار شده است. نظربایف روز سه‌شنبه پس از دو هفته بی‌خبری  ویدئویی انتشار داد  و خود را یک فرد بازنشسته معرفی کرد که اکنون قصد دارد دوران بازنشستگی خود را در آرامش به سر برد.  اودر عین حال حمایت خود را از توکایف اعلام کرد. البته به طور هم‌زمان دولت جدید به او حق رای در دومجلس کشور را اعطأ کرد که بیشتر جنبه سمبلیک دارد. نظربایف به شورای امنیت که زیر نظر ارتش و پلیس است دیگر باز نخواهد گشت.
در عین‌حال  غیرقابل انکار است که قبیله نظربایف  از این مناقشه تضعیف شده بیرون آمده است. عملاً هرروز  اخباری در مورد بیرون افکندن نزدیکان و آشنایان رئیس جمهور سابق  از مواضع پرمنفعت و پرنفوذ کشور منتشر می‌گردد. یک شکوائیه آن‌لاین با درخواست لغو مصونیت مادام‌العمر نظربایف که در سال ۲۰۰۰ در قانون اساسی تاکید شد و همین‌طور ضبط ثروت بادآورده او و خانواده‌اش تنها با واکنش بسیار ضعیف مردم و تنها چندین صد امضأ  روبه رو گردید.
توکایف ظاهراً با وعده‌های اجتماعی، سیاست نوین خود را آغاز کرده است. بنابرگزارش رادیو اسپودنیک روز جمعه گذشته او در مقابل انجمن کارفرمایان قزاقستان، نابرابری شدید  اجتماعی را دلیل اصلی  غلیان ناآرامی‌های آغاز سال نامید. توکایف گفت که در اینجا باید دولت و همین‌طور کارفرمایان سهم خود را برای احراز عدالت اجتماعی بیشتر ادأ کنند. کنترل قیمت‌ها برای مواد سوختی و مواد غذایی که پس از اعتراضات کارگری سریعاً به اجرأ درآمد حداکثر برای ۶ ماه ادامه خواهد داشت.
ولی بنابر نظر کارشناسان روس  قزاقستان هنوز از آرامش کامل وضعیت بسیار دور است. روز ۵شنبه  پرتال Renta.ru مصاحبه‌ای با کارشناس امور آسیای مرکزی استانیسلاو پریچین از آکادمی علوم روسیه پخش کرد. پریچین در این مصاحبه اشاره کرد که تاکنون از ۲۰ هزار «اخلالگری» که دولت اعلام کرده بنابه گفته دولت تنها ۱۰ هزار نفر دستگیر شده‌اند. علاوه براین در اثر تاراج‌ها تاکنون چندین هزار سلاح گرم  ناپدید شده که اکنون احتمالاً در دست اپوزیسیون ستیزه‌جو و یا باندهای بزهکار قرار دارد. کارشناسان دیگر تردید دارند که مسکو با حمایت از توکایف  در لحظات حساس کودتا پوئن‌های مثبت زیادی به دست آورده است. روسیه خط سنتی خود را دنبال کرد و  تا آنجا که ممکن بود با قدرت دولتی موجود همکاری کرد بدون این‌که ارتباط با نیروهای آلترناتیو را به وجود آورد. این انفعال  در اوکرائین نیز به آنجا کشید که روسیه برای مدت زیادی از رئیس جمهور سرنگون شده ویکتور یانوکوویچ حمایت کند.
ظاهراً در این میان فرضیه‌ای که در روزهای پرتلاطم ناآرامی‌ها در جریان بود، به حقیقت پیوسته: مختار قاسمف رئیس سازمان جاسوسی کشور که از کاربرکنار شد و در این بین به جرم خیانت دستگیر گردیده است، ظاهراً روابط بسیار خوبی با غرب داشته. رئیس جمهور سابق لهستان  آلکساندر کوازنیفسکی که به عنوان مشاور برای نظربایف کار می‌کرد، روز جمعه در مصاحبه‌ای با مجله پولیتیکا گفت قاسمف «فردی غرب‌زده» است، که مدتها در لندن  زندگی کرده و «مزه آزادی‌های غربی را چشیده». در ضمن این امر در مورد بسیاری از خبرگان قزاقستان نیز صادق است. رابطه‌ای نزدیک با روسیه به نفع آنها نیست و توکایف از این رو از روسیه طلب کمک کرده بود چون  به وفاداری ارتش و پلیس کشور اطمینان نداشت.