naft rousieh

سیاست تحریم نفت و گاز و شکست تحقیرآمیز واشینگتن

 
تارنگاشت عدالت
 
 
نویسنده: ولادیمیر دانیلوف
مترجم: م. قربانی
برگرفته از: نیو ایسترن آوتلوک
۲۳ مارس ۲۰۲۲

 

به تأکید شبکه‌های رسانه‌ای اروپایی، علیرغم جنگ در اوکرائین و تحریم‌های روسیه به ابتکار واشینگتن، جریان انتقال گاز روسیه به اروپا با ظرفیت حداکثری ادامه دارد. انتقال گاز خط لوله یامال – اروپا در ایستگاه سوخت‌رسانی مالنا در آلمان که برای چند روز پس از شروع عملیات ویژه روسیه در اوکرائین در ۲۴ فوریه قطع شده بود، اکنون افزایش یافته و به بالاترین سطح خود رسیده است. گزارش گاسکِید پورتال نیز نشان می‌دهد که انتقال گاز در ۲۴ فوریه به صفر رسید و از ۲۷ فوریه به بعد در نوسان بود، اما از ۷ مارس به طور پیوسته و با ثبات افزایش داشته است.

آلکسی مشکوف سفیر روسیه در فرانسه اظهار داشت که روسیه تمام و کمال به تعهداتش برای تأمین نفت و گاز به اروپا پایبند است و پروژه نورد استریم۲ نیز باید به سرعت ادامه داده شود تا قیمت گاز در اتحادیه اروپایی کاهش یابد و مردم آن متحمل رنج و کسب و کارها به ورشکستگی کشیده نشوند. انتقال گاز از طریق اوکرائین نیز طبق معمول جریان دارد و گازپروم هم به تعهدش نسبت به قرارداد تحویل روزانه ۱۰۹ میلیون مترمکعب به بازار اروپا پایبند است.

به تأیید مقام‌های رسمی اروپا، واردات گاز یا نفت روسیه به اروپا تا الان به خاطر ارزش آن برای اروپایی‌ها که به شدت به منابع هیدروکربنی روسیه وابسته هستند، تحریم نشده است. در عین‌حال، رییس‌جمهور آمریکا «جو بایدن» دست به تحمیل تحریم واردات انرژی از روسیه می‌زند. او در ۸ مارس در سخنرانی خود گفت این شدیدترین نوع تحریمی است که آمریکا به مسکو تحمیل کرده است، شاهرگ اقتصاد روسیه را هدف قرار داده و «برای پوتین مشکلات بیش‌تری ایجاد خواهد کرد.»

هم‌زمان «جو بایدن» مجبور شد یادآور شود که آمریکا نیز باید هزینه‌هایی بپردازد. و در نتیجه، پس از گزارش برنامه واشینگتن برای منع واردات نفت روسیه، در أمریکا قیمت بنزین به بالاتر از همیشه رسید، ۴.۱۷ دلار در هر گالن. این خود به یکی از مشکلات اساسی در سیاست داخلی آمریکا تبدیل شد.

کاخ سفید با سیاست‌های پرهیاهوی خود کوشید توهّمی از اتحاد و ائتلاف محکم علیه روسیه ایجاد کند. اما وقتی موضوع به انرژی می‌رسد، معلوم می‌شود که «ائتلاف» بسیار شکننده است، و شکنندگی تنها میان اروپایی‌ها نیست و مملو از سوراخ‌ها و تَرَک‌های ریز و درشت است، چون کشورهای مختلف، شرکت‌ها، انواع کسب‌ها، گروه‌های سیاسی پشت بیزنس‌ها ممکن است رفتارهای مختلفی در داد و ستد و بازرگانی با روسیه داشته باشند.

یک اتفاق نظر بین‌المللی وجود دارد که معتقد است، مشکلات و هزینه آنچه را که تحریم‌های آمریکا موجب شده است، مردم عادی اروپا خواهند پرداخت. آمارهای رسمی نشان می‌دهند که حدود ۴۵٪ گاز طبیعی اروپا را روسیه، که بزرگ‌ترین تهیه کننده نفت اروپا نیز هست، تأمین می‌کند. قیمت پیش‌خرید گاز طبیعی اکنون به ۳.۵۰۰ یورو در هر هزار مترمکعب، یعنی ۱۰ بار بیش‌تر از قیمت معمول، رسیده است.

در ضمن، آمریکا اصلاً از روسیه گاز وارد نمی‌کند، تنها ۸٪ نفت و مشتقات نفتی از روسیه وارد می‌کند. اما با این‌که آمریکا اتکای کمی به انرژی روسیه دارد، این روسیه بود که در اوایل فوریه امسال به کمک مناطق شمال شرق آمریکا شتافت و آن‌ها را از گزند سرمای بی‌سابقه و کمبودهای شدید انرژی نجات داد. تأمین کنندگان سنتی، اروپا و کانادا، گرفتاری خود را داشتند و قادر به تحویل سوخت دیزل به ساکنین این مناطق نبودند. در نتیجه، آن‌طور که ورتکس، منبع تهیه آمار نفت، نشان می‌دهد، در ماه فوریه روسیه ۱.۵۵ میلیون بشکه (۲۱۱.۰۰۰ تُن) سوخت دیزل از روسیه به آمریکا فرستاده است، یعنی بیش‌ترین میزان در سه سال گذشته، که به گزارش بلومبرگ ۲۲٪ واردات جاری دیزل محسوب می‌شود. و می‌افزاید، سهم رو به افزایش واردات از روسیه بیانگر نقش حساس آن در تأمین نفت در جهان است.

ایالات متحده به خوبی آگاه است که هدف جهانی‌اش یعنی «بریدن شاهرگ اقتصادی روسیه» تنها با همراه شدن اروپا قابل حصول است. هرچند فراخوان واشینگتن و دارو دسته‌اش مثل لندن، بروکسل، و کشورهای بالتیک در جهت صرف‌نظر کردن از منابع انرژی روسیه در تضاد شدید با نظرات اغلب رهبران اتحادیه اروپایی قرار گرفته و موجب هراس در بازار و افزایش هر روزه بهای سوخت و یک رشته انتقادات شدید و اظهارنظرهای سران و رهبران کشورهای اتحادیه اروپایی شده است. برخی از آن‌ها به وضوح بیان می‌کنند که حرکت آمریکا کوششی برای از پا درآوردن اتحادیه اروپایی با مخفی کردن کل ماجرا مانند یک خودکشی جمعی است. برای مثال، آلمان به روشنی بیان کرد که در این مورد قصد پیروی از واشینگتن را ندارد و هیچ تحریم مرتبط با آن‌را تحمیل نخواهد کرد. صدراعظم آلمان اولاف شولتز اظهار داشت: که «در حال حاضر راه دیگری برای تضمین تأمین انرژی اروپا برای تولید گرما، حمل‌ونقل، برق و صنایع مواد خوراکی وجود ندارد.» رییس‌جمهور فرانسه امانوئل مکرون نیز آشکارا اظهار داشت که ایالات متحده به نفت و گاز روسیه متکی نیست، ولی اروپا به آن وابسته است. در چنین وضعیتی است که انتقاد از سیاست ایالات متحده و اقدامات جو بایدن به خاطر حذف گاز و نفت روسیه از بازار اروپا در جامعه اروپا شدت پیدا کرده است.

با این حال، واشینگتن در رودررویی جنون‌آمیزش با روسیه فعالانه شروع به یافتن متحدین خارجی دیگر می‌کند تا مانع ورود نفت و گاز روسیه به بازار بین‌المللی، به ویژه بازار اروپا، بشود. با این هدف، واشینگتن گام‌هایی در جهت تشکیل یک «ائتلاف» برداشته است، و در این مورد به «حمایت» کشورهای عربستان، امارات متحده عربی، ونزوئلا و ایران که همگی از بازیگران عمده انرژی هستند، دل بسته است.

اما عربستان سعودی و امارات متحده عربی، دو متحد سنتی آمریکا مواضع ناسازگار از خود نشان می‌دهند و مشغول طفره رفتن و دست به سر کردن آمریکا هستند، آن‌هم هنگامی که آمریکا بیش از همیشه به آن‌ها نیاز دارد. بنا بر نوشته گاردین، حاکمان بالقوه عربستان سعودی، محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و محمد بن زیاد ولیعهد ابوظبی در امارات با خواست جو بایدن موافق نیستند، سناریویی که در دولت پیشین (آمریکا) حتی فکرش را هم نمی‌شد کرد. با توجه به این‌که قدرت‌های نفتی خاورمیانه و واشینگتن سردترین دوران روابط خود را سپری می‌کنند، اکنون ساماندهی آرایش منطقه‌ای با شرایط مورد نظر ریاض و ابوظبی به وجود آمده است. هر دوی این رهبران نشان دادند که با «بازی‌های سیاسی» پیشنهادی کاخ سفید موافق نیستند. به علاوه، رودررویی میان شیوخ خلیج (فارس) تنها به موضوع نفت محدود نمی‌شود. در ریاض ولیعهد عربستان محمد بن سلمان احساس کرده است که بایدن از هنگامی که قدم به کاخ سفید گذاشته است با بی‌اعتنایی خود به وی توهین کرده است. مواجهه تند و تیز (آمریکا) با ابوظبی عمدتاً به واکنش منفی واشینگتن به اتخاذ سیاست مستقل امارات در قبال نظر آمریکا، مشخصاً به رأی ممتنع امارات متحده در مورد قطع‌نامه پیشنهادی کاخ سفید در شورای امنیت سازمان ملل، مربوط می‌شود.

کاخ سفید با واکنش منفی مشابهی از جانب ونزوئلا و ایران نسبت به پیشنهاد تحریک‌آمیز «ابتکار انرژی» خود روبه‌رو شد.

این مجموعه واکنش‌ها نه تنها بیانگر نزول گسترده «اعتبار» آمریکا، بلکه نشان دهندۀ برخورد سزاوار تحقیر دولت بایدن به خاطر سیاست‌های تحریک‌آمیزش در جای جای جهان – حتی از سوی «متحدین» گذشته و خدمۀ سیاسی‌اش- است.