دومای دولتی روسیه در ۱۹ و ۲۰ مارس دومین کنفرانس بین‌المللی پارلمانی «روسیه و آفریقا در جهان چند قطبی» را در مسکو برگزار کرد، و بدینسان به پیشواز گردهم‌آيی «روسیه-آفریقا» رفت، که در ۲۶ ژوئیه در سن پترزبورگ شاهد خواهیم بود.

شرکت کنندگان در این گردهم‌آيی شامل نمایندگان ۴۰ کشور آفریقايی، اعضای جامعه علمی، آموزشی و کارشناسان جوامع روسی و آفریقايی، و نیز نمایندگان بخش خصوصی بودند. آن‌ها درباره امکانات همکاری در زمینه‌های مختلف، کمک به اقتصاد و امنیت، کار در عرصه‌های علوم، آموزش، سیاست و تکنو-نظامی در قاره آفریقا با یکدیگر مذاکره کردند. به علاوه این برنامه، مذاکرات دوجانبه میان ريیس دومای دولتی، ویچسلاو ولودین و نمایندگان دولت‌های قاره آفریقا را نیز دربر می‌گرفت.

طی این کنفرانس، از قاره آفریقا دعوت شد تا در جهت تشکیل نظم دنیای نوین چند قطبی گام بردارد. این به ویژه با توجه به منابع انسانی آفریقا که ۱.۵ میلیارد انسان را در خود جای داده است و دارای ذخایر عظیم معدنی در خاک خود است، حائز اهمیت فراوان است. و مهم‌تر این‌که کشورهای آفریقايی هنوز کم‌تر از ۳ ٪ تولید ناخالص جهانی را به خود اختصاص داده اند، دولت‌های منطقه فرصت‌های فراوانی دارند که عملکرد بهتری در نرخ رشد اقتصادی و ثروت ملی از خود نشان دهند.

و این امر تنها وقتی امکان‌پذیر است که آن‌ها از هژمونی تاریخی غرب در این منطقه که هنوز آمریکا، فرانسه و بریتانیا به سیاست‌های نو استعماری خود ادامه می‌دهند و از طریق تملک معادن و دیگر ذخایر این قاره ۹۰ درصد مواد خام را غصب کرده و تنها ۱۰ درصد آن‌را برای جمعیت محلی باقی می‌گذارند، فاصله بگیرند.

در بسیاری از کشورهای آفریقايی هنوز قوای خارجی حضور دارند که ظاهراً با تروریسم مبارزه می‌کنند، ولی در واقع از منافع متروپل‌ها و پایتخت‌های غربی دفاع می‌کنند. و مدت‌های مدیدی‌ست که مقامات محلی قادر نبودند آنان را از حوزه اختیارات خود خارج سازند. اما چنان‌که کشورهای مالی، بورکینا فاسو، و جمهوری آفریقای مرکزی نشان داده اند، هم‌چنین چند کشور دیگر برای دستیابی به آن می‌کوشند، این وضعیت می‌تواند تغییر کند. این کشورها به طور موفقیت‌آمیزی سیاست‌ها و روابط خارجی خود را با متروپل‌های پیشین، که نیات شوم‌شان در منطقه روشن است، تغییر داده اند و به سوی روسیه، چین، و گروه بریکس، که به تشکیل جهانی متعادل، مستقل و چند جانبه‌گرا گرایش دارند، گام برمی‌دارند.

به گفته اولِک اوزروف، سفیر عام وزارت خارجه روسیه، در شب افتتاحیه کنفرانس پارلمانی بین‌المللی، این مبارزه آفریقا هنگامی رخ می‌دهد که بیش‌ترین فشارها از سوی آمریکا، کانادا، و اتحادیه اروپايی برای ضربه زدن به روابط با مسکو به آن تحمیل می‌شود. نماینده روسیه ادعا می‌کند که افرادی از واشینگتن، دولت‌ها، پارلمان‌ها، و رهبران آفریقا را هر روزه «عملاً محاصره کرده اند.» برای نمونه، اولک اوزروف یادآور می‌شود که چگونه وزیر خزانه‌داری آمریکا، جانِت یِلِن، در زمان سفر به کشورهای آفریقايی درباره تحریم‌ها علیه روسیه سخن می‌گفت و به آن‌ها دستور می‌داد یا تهدید می‌کرد و خواستار محدود کردن همکاری کشورهای آفریقا با روسیه بود، خواستی که در جهان مدرن دیگر قابل پذیرش نیست.

روسیه از گسترش و رشد روابط با آفریقا منتفع می‌شود، زیرا علاوه بر چین، هند، و دیگر کشورهای اورآسیا، از بازار ۵ میلیاردی مردم، حتی بدون مشارکت کشورهای غربی بهره‌مند می‌شود. این وضعیت فرصت‌های صادرات و بازرگانی مشترک را ده چندان می‌سازد. مناسبات بین روسیه و ملت‌های آفریقايی برخلاف کشورهای غربی که هنوز راهبرد استعماری را نسبت به این قاره حفظ کرده اند، همیشه بر مبنای تساوی و دوستی بوده است.

افزون بر این، ريیس‌جمهور روسیه، پوتین در خلال کنفرانس پارلمانی بین‌المللی، حذف بیش از ۲۰ میلیارد دلار بدهی‌های کشورهای آفریقايی را اعلام کرد. اما باید یادآور شد که مسکو حذف بدهی‌های کشورهای آفریقايی را خیلی پیش از این، در دوران همکاری‌های نزدیک بین اتحاد شوروی و کشورهای آفریقايی آغاز کرده بود. در دو دهه گذشته این روند به خصوص به طور جدی‌تر دنبال شده است. لذا، بر اساس گفته وزیر خارجه روسیه، سرگی لاوروف از سال ۲۰۰۰ تاکنون بالغ بر ۱۴۰ میلیارد دلار بدهی‌های کشورهای آفریقايی از سوی روسیه بخشوده شده است. هیچ‌گاه چنین چیزی از جانب کشورهای غربی به ویژه متروپل‌های سابق صورت نگرفته است، برعکس، سیاست‌های بی‌رحمانه ثروت‌اندوزی به بهای تصاحب رفاه و ثروت‌های طبیعی کشورهای آفریقايی هر روز تشدید شده است.

این واقعیات نشان می‌دهند که چرا روسیه و کشورهای آفریقايی پیوسته روابط خود را در سطح عالی و در زمینه‌های گوناگون حفظ کرده اند. همکاری در عرصه آموزش به طور اخص مصداق آشکار آن است. اکنون در روسیه بیش از ۲۷۰۰۰ دانشجوی آفریقايی وجود دارند، که هزینه یک پنجم آن‌ها به عهده بودجه دولت مرکزی است، و چنان‌که پوتین در سخنرانی‌اش تأکید کرد، سهمیه هزینه در بخش دولتی در سال تحصیلی پیش رو از دو برابر تجاوز خواهد کرد.

با به رسمیت شناختن اهمیت تهیه غلاّت و تولیدات کشاورزی برای فقیرترین کشوهای آفریقا به منظور جلوگیری از گرسنگی در این قاره، پوتین ريیس‌جمهور روسیه در سخنرانی خود در کنفرانس پارلمانی گفت که اگر جریان توافق غلاّت تمدید نشود، روسیه آمادگی کامل دارد مانند دوره گذشته به طور رایگان، به ویژه برای کشورهای آفریقايی نیازمند، غلاّت ارسال نماید.

همان‌طور که در کنفرانس به آن اشاره شد، روسیه به تازگی به طور فعال درگیر مبارزه با تروریسم و گروه‌های ستیزه‌جوی مختلف در آفریقا بوده است. این امر به خصوص با اطلاعات رسمی و اظهارات علنی از سوی مالی، بورکینا فاسو، جمهوری آفریقای مرکزی، و تعدادی از کشورهای دیگر که در سال‌های اخیر فرانسه و اتحادیه اروپايی به آن‌ها قول ایجاد زندگی صلح‌آمیز و آرامش‌بخشی داده بودند، ولی کار چندانی انجام ندادند، تقویت شد. به علاوه کوشش‌هايی از سوی به اصطلاح «نیروهای حافظ صلح» غرب به منظور ثروت‌اندوزی از راه ارتباط با جنایتکاران محلی، به جای انجام وظایف مستقیم خود بی‌وقفه ادامه می‌یابد. رسانه‌های جمهوری دمکراتیک کنگو به ویژه در این باره مطلب نوشتند و از انتقال غیر قانونی اسلحه از سوی شبه‌نظامیان «حافظ صلح» پرده برداشتند. خبرگزاری جمهوری آفریقای مرکزی نیز نوشت که شواهدی به دست آورده است که نشان می‌دهد نیروهای چند وجهی سازمان ملل به جریان‌های تندرو کمک می‌کنند. هم‌چنین گزارشی وجود دارد که نماینده سازمان ملل در سودان جنوبی احتمالاً به عنوان واسطه در تحویل مهمات از بلغارستان به اوکراین عمل می‌کند، و به جای حفاظت از صلح مبتکر جنگ مسلحانه شده است. با در نظر گرفتن واقعیات یاد شده، جای تعجب نیست که به خواست مردم آفریقا نیروهای فرانسه مجبور به ترک تعدادی از کشورهایی شدند که ساليان دراز در آن مستقر بوده اند.

ابتکار روسیه و کشورهای آفریقايی در صحنه بین‌المللی هم‌اکنون با برگزاری دومین کنفرانس پارلمانی بین‌المللی «روسیه و آفریقا در دنیای چند جانبه‌گرا» نقد‌ها و بررسی‌های مطلوب متعدد و قابل توجهی را موجب شد. برای نمونه، سیپریانو کاساما، ريیس مجلس ملی مردم گینه بیسائو، از روسیه تقدیر کرد و آن‌را «کشوری بزرگ و قدرتمند» خواند، و از حمایت مسکو از ملت‌های دیگر علی‌رغم تلقین‌های روزافزون روس‌هراسی غرب تمجید کرد. وی افزود که مردم ما پیوسته در همبستگی با مسکو، به ویژه برای ایجاد دنیای چند جانبه‌گرا، می‌ایستند.

سخنگوی مجلس ملی زیمبابوه، جاکوب مودِندا، گفت استعمارزدايی از اکثر ملت‌های آفریقا نقطه عطفی برای آغاز نظم نوین جهانی بود و یادآور شد که روسیه عملاً با حمایت‌های معنوی و نظامی به استعمارزدايی در آفریقا یاری رساند. لذا، به اعتقاد وی روسیه و آفریقا بایست به عنوان وزنه‌های متعادل کننده در دنیای چند قطبی در حال شکل‌گیری عمل کنند، زیرا تحت حاکمیت هژمون، یعنی موضعی که ایالات متحده بیهوده و آرزومندانه مدعی آنست، نمی‌توان ثبات را حفظ کرد.