در سال‌های اخیر که هوش مصنوعی روند رو به رشدی را دنبال می‌کند، نیاز به فناوری نیمه‌رساناها و تراشه‌های الکترونیکی یکی از اصلی‌ترین نیازهایی است که صنایع و شرکت‌های مختلف فناور با آن دست به گریبانند. شرکت OpenAI که در زمینه هوش مصنوعی در دنیا پیشگام است، ازجمله شرکت‌هایی است که به دلیل حجم بالای تحقیق و توسعه و تولید فناوری با چالش تراشه روبه‌روست، از این‌رو علاوه‌بر اینکه به دنبال تامین نیاز خود است، با سرمایه‌گذاری بیشتر قصد دارد خود را به شرکتی بی‌رقیب در حوزه هوش مصنوعی تبدیل کند. در این میان، آمریکا نیز با اختصاص بودجه‌هایی سعی دارد به این روند کمک کند تا بتواند جایگاه ویژه‌ای را در زمینه تولید نیمه‌رساناها و تراشه‌ها به دست آورد.

یک سال‌ونیم بعد از اینکه جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا قانون ۵۳ میلیارد دلاری علم و تراشه‌ها را تصویب کرد، سهم جهانی آمریکا از تولید نیمه‌رساناها به‌طور قابل توجهی کاهش یافت و دولت آمریکا بیش از نیم درصد از این مبلغ را که نسبت به پرداخت آن متعهد شده بود، صرف احیای صنعت میکروتراشه در آمریکا کرد. اما اوضاع این صنعت مدام در حال تغییر است. دولت بایدن اوایل فوریه بود که اعلام کرد ۵ میلیارد دلار از مبلغ اختصاص یافته به قانون تراشه‌ها را صرف تجهیز یک مرکز آموزشی جدید به‌منظور تقویت مشارکت نیروی کار در صنعت نیمه‌رسانای تحت سلطه استعدادهای خارجی اختصاص خواهد داد. این رویداد می‌تواند بیانگر اتفاقات دیگری باشد که در آینده رخ می‌دهند به‌طوری‌که پس از یک دوره بررسی طولانی، دولت در ماه‌های آینده میلیاردها دلار دیگر را نیز به این صنعت اختصاص خواهد داد که بیشتر در قالب کمک‌های بلاعوض به تولیدکنندگان داخلی تراشه مانند «اینتل» ارائه می‌شود. مشاور ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل معتقد است که قانون تراشه‌ها، طرحی بی‌سابقه هم از نظر تمرکز و هم مقیاس بوده و با پیشرفت بسیار بالایی همراه بوده است.

تلاش برای خروج از وابستگی

به گزارش usnews، اوایل فوریه دولت بایدن از سرمایه‌گذاری ۵ میلیارد دلاری در یک کنسرسیوم دولتی- خصوصی تازه‌تاسیس با هدف حمایت از تحقیق و توسعه در تراشه‌های کامپیوتری پیشرفته خبر داد. مرکز ملی فناوری نیمه‌رساناها بودجه خود را از طریق قانون تراشه و علم تامین می‌کند. این قانون سال ۲۰۲۲ به دنبال تقویت دوباره بخش تراشه‌های رایانه‌ای در آمریکا از طریق ده‌ها میلیارد دلار حمایت هدفمند دولت است. همه‌گیری کرونا خطر وابستگی بیش از حد اقتصادی و امنیت ملی به تایوان را برای تامین تراشه‌های پیشرفته به همراه داشت. این درحالی است که ظهور هوش مصنوعی و توسعه چشمگیر آن در سال‌های اخیر، تقاضا برای تراشه‌های جدیدتر و خلاقانه‌تر را افزایش داده است. از آنجایی که آمریکا از مهم‌ترین کشورهای فعال در حوزه هوش مصنوعی محسوب می‌شود، در زمینه تقاضا برای تامین تراشه‌ها دچار مشکل شده و با اختصاص بودجه‌های بالاتر قصد دارد روند تولید را توسعه داده و خود را در این زمینه بی‌نیاز کند. وزیر بازرگانی آمریکا بر این باور است که این می‌تواند نقطه‌عطفی در صنعت تراشه‌ها باشد، نه‌فقط به این دلیل که آمریکا برای تولید حجم بالایی از تراشه‌ها به کشور دیگری وابسته است، بلکه به این دلیل که هوش مصنوعی منجر به افزایش تقاضا برای تراشه‌ها، تراشه‌های پیچیده، کم‌مصرف‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌شود. مرکز ملی فناوری نیمه‌رساناها علاوه‌بر آموزش کارگران برای این بخش، به تامین بودجه برای طراحی و نمونه‌سازی تراشه‌های جدید نیز کمک خواهد کرد. شرکت‌های تولیدکننده تراشه‌ها نسبت به جذب نیروی کار ماهر ابراز نیاز کرده‌اند تا بتوانند ۳۹ میلیارد دلار جداگانه‌ای که توسط دولت برای تامین مالی کارخانه‌های جدید و توسعه‌یافته تراشه‌های کامپیوتری ارائه می‌شود را تبدیل به سرمایه کنند. این بخش احتمالا از نظر نیاز به کارگران بسیار متخصص به سرعت رشد خواهد یافت. داده‌ها حکایت از آن دارد که حدود ۳۷۵ هزار نفر در تولید تراشه‌های کامپیوتری با درآمد متوسط ۸۳ هزار دلاری مشغول به کار هستند.

یک درخواست ۷ هزار میلیارد دلاری

بعد از آنکه وال استریت ژورنال در گزارشی اعلام کرد «سم آلتمن»، مدیرعامل شرکت OpenAI به دنبال سرمایه ۷ هزار میلیارد دلاری برای ایجاد تغییر در زنجیره تامین نیمه‌رساناها و گسترش ظرفیت محاسباتی برای پاسخگویی به نیازهای هوش مصنوعی است، دنیای نیمه‌رساناها به موضوعی گیج‌کننده تبدیل شد. حتی اگر آلتمن، پرداخت این مبلغ را تضمین کند، به‌طوری‌که صندوق سرمایه‌گذاری دولتی امارات و شرکت ژاپنی «سافت بانک» به‌عنوان سرمایه‌گذاران بالقوه معرفی شده‌اند، او همچنان با همان مشکلی مواجه خواهد بود که دولت بایدن با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند و آن، زمانبر بودن ایجاد زیرساخت‌های نیمه‌رساناست. دو مساله وجود دارد که دولت آمریکا معمولا نسبت به آن مورد انتقاد قرار می‌گیرد؛ نخستین مورد این است که فراهم آوردن زیرساخت‌های مناسب برای تولید نیمه‌رساناها فرآیندی بسیار زمانبر است و دوم اینکه کمک‌های مالی بسیار سریع و شتاب‌زده اعطا می‌شود.

کاهش ۲۵ درصدی سهم جهانی آمریکا از تولید تراشه

به گزارش fortune، هدف از تصویب قانون تراشه‌ها، معکوس کردن فرآیند تولید نیمه‌رساناها در آمریکاست. آمریکا تنها ۱۲ درصد از تراشه‌های جهان را در سال ۲۰۲۰ تولید کرد که از ۳۷ درصد در سال ۱۹۹۰ کاهش ۲۵ درصدی نشان می‌دهد. تولیدکنندگان تراشه در آسیای شرقی مانند TSMC تایوان و سامسونگ کره جنوبی به‌عنوان پیشگام با عملکرد تقریبا دوقطبی کامل در حوزه ریزپردازشگرهای پیشرفته ظهور کرده‌اند که فناوری‌های پرمصرفی چون واقعیت مجازی و هوش مصنوعی را تامین می‌کنند. اما در این میان، قانون تراشه‌ها، تلاش دولت بایدن برای تغییر مسیر است. دولت آمریکا در آگوست ۲۰۲۲ قریب به ۵۳ میلیارد دلار را به توسعه نیروی کار، تحقیق و توسعه نیمه‌رساناها و ساخت کارخانه‌های تراشه اختصاص داد. اما تا ماه گذشته و حدود یک سال‌و‌نیم بعد، دولت تنها حدود ۲۰۰ میلیون دلار کمک بلاعوض اختصاص داد که ۰.۴ درصد از مبلغ متعهد شده را شامل می‌شد. این کمک بلاعوض، محصول یک فرآیند درخواست طولانی‌مدت است که تولیدکنندگان صنعت تراشه را ملزم می‌کند تا ماه‌ها تشریفات اداری را پشت سر بگذارند تا به این طریق بتوانند منابع مالی را تضمین کنند. در این میان، پروژه‌های بزرگ نیز کمی روند رو به عقب از خود نشان دادند. به‌عنوان مثال، شرکت TSMC ماه گذشته اعلام کرد که کارخانه ۴۰ میلیارد دلاری آن، مستقل از شرکت «فونیکس» احتمالا فرآیند تولید را برای دومین بار تا سال ۲۰۲۸ به تعویق می‌اندازد. سهم آمریکا از بازار جهانی نیمه‌رساناها همچنان رو به افول است به‌طوری‌که از ۱۲ درصد در سال ۲۰۲۰ به ۹.۸ درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است. باوجوداین، از یک جهت این سیاست پیشتر ارزش خود را کسب کرده است به‌گونه‌ای که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی روی قانون تراشه‌ها، سهم سرمایه‌گذاری دولت را به‌شدت کاهش داده است.

سرمایه‌گذاری ۱۴۰ میلیارد دلاری چین در صنعت تراشه‌ها

صنعت تراشه روند بسیار ساده‌ای را در پیش دارد، به‌گونه‌ای که اگر می‌خواهید وارد این بازی شوید باید هزینه آن را نیز بپردازید و مبالغ ‌انگیزشی برای پیشبرد این حوزه صرف کنید. چیزی که در بحث قانون تراشه آمریکا مطرح شده، این است که ۵۰ میلیارد بودجه فدرال که به این بخش تعلق گرفت، پیشتر حدود ۲۰۰ میلیارد دلار تعهدات بخش خصوصی را نیز جذب کرده است. درست است که بودجه‌های فدرال را نمی‌توان ‌انگیزه‌ای برای توسعه هرچه بیشتر این حوزه دانست اما این مبالغ می‌تواند به مثابه یک کاتالیزور عمل کند. قانون تراشه‌ها، سیاست‌های مشابهی را در سراسر جهان به وجود آورده است. ژاپن، کره جنوبی و اتحادیه اروپا همگی قوانینی را برای ترویج تولید نیمه‌رساناهای داخلی در سال گذشته وضع کردند. در این بین، از آنجایی که چین به‌شدت روی خودروهای برقی و هوش مصنوعی متمرکز شده، قریب به ۱۴۰ میلیارد دلار برای ساخت تراشه‌های خود صرف می‌کند. در چین نیز شاهد اثراتی هستیم. به‌عنوان مثال، شرکت Nikkei در سپتامبر گذشته گزارش داد که بیش از ۸۰ درصد از تولیدکنندگان نیمه‌رساناهای تولیدشده در چین با کمک دولت، هزینه‌های تحقیق و توسعه خود را در نیمه نخست سال ۲۰۲۳ افزایش دادند. اما سوالی که در این میان مطرح می‌شود، این است که آیا پیشرفتی در این حوزه رخ خواهد داد؟ کارشناسان عنوان می‌کنند فرض کنید یک طرح تسلیحاتی در وزارت دفاع وجود دارد که کار نمی‌کند و هزینه آن هم سه برابر هزینه‌ای است که باید بپردازید. اما دوباره آن را راه‌اندازی می‌کنید و فعالیت روی آن را ادامه می‌دهید چراکه به این سلاح نیاز دارید؛ چشم انداز مشابهی که باید در این حوزه هم مورد توجه قرار گیرد.

هند، جایگزین جذاب چینی‌ها

به گزارش cnbctv18، کارشناسان با پرداختن به اهمیت نقطه‌عطفی که در کاربردهای هوش مصنوعی مطرح می‌شود، معتقدند که بحث بر سر استراتژی نیمه‌رساناها در هند اهمیت ویژه پیدا کرده است. آنها نگرانی خود را از پایداری و سودآوری بودجه هنگفت چین ابراز کردند که به نظر می‌رسد کل کمک‌هزینه‌هایی که چینی‌ها برای حوزه نیمه‌رساناها دریافت کردند، از کل کشورهای دنیا فراتر رفته است. از این‌رو، نسبت به رقابت مستقیم سایر کشورها با چین و ایجاد یک استراتژی هدفمند و متمایز تاکید کردند. چین در سال ۲۰۲۲ دست‌کم ۱۵۰ میلیارد دلار کمک‌هزینه تراشه‌ها را به خود اختصاص داد. در سپتامبر سال گذشته، وزارت دارایی چین اعتبار مالیاتی این کشور برای سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه نیمه‌رساناها را تا ۲۰ درصد افزایش داد. با توجه به قابلیت‌های طراحی تراشه در هند، محققان به وجود ثروت استعدادها در هند اشاره کردند اما در این میان، خواستار تغییر به سمت ساخت برندهای هندی در حوزه تراشه‌ها شدند که تراشه‌ها را برای بازارهای جهانی طراحی می‌کنند و فراتر از کار برای شرکت‌های خارجی است. هندی‌ها در زمینه طراحی و ساخت، مونتاژ و حتی بسته‌بندی پیشرفت کرده و به‌طورکلی در حوزه اکوسیستم نیمه‌رساناها رشد خوبی کرده‌اند. هند در سال‌های اخیر روی این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کرده که منجر به رشد آن شده و این کشور را به رقیبی جذاب برای چینی تبدیل کرده است. محققان با پرداختن به تنش‌های ژئوپلیتیکی به‌ویژه در حوزه تایوان، تغییری را در ساختارهای زنجیره تامین این کشور مشاهده کرده‌اند. آنها هند را به‌عنوان یکی از ذی‌نفعان اصلی این مسیر معرفی کرده و در این میان به تصمیم اپل برای انتقال بخش عظیمی از مونتاژ آیفون به هند اشاره کرده‌اند که به دلیل نگرانی از تنش‌های میان چین و تایوان، این امر مهم به هندی‌ها واگذار شده است. اعتماد یکی از غول‌های فناوری به هند، به خودی خود می‌تواند اعتبار بالایی را برای این کشور به همراه داشته باشد که به رشد صنعت تراشه‌ها در این کشور نیز کمک کرده است به‌طوری‌که می‌توان کل صنعت الکترونیک را در این کشور رو به جلو دید. محققان، کشورهای آسیای جنوب شرقی را به‌عنوان رقبای اصلی در زمینه مونتاژ، بسته‌بندی و طراحی نیمه‌رساناها عنوان کرده‌اند، درحالی‌که نمی‌توان رقابت اقتصادی پیشرفته میان اروپا و چین را نیز نادیده گرفت. اما اگر نیم‌نگاهی هم به آینده داشته باشیم، می‌توان پیش‌بینی کرد که تخصصی شدن صنعت نیمه‌رساناها در زمینه کاربردهای هوش مصنوعی هر روزه در حال افزایش است.
از فرآیندهای کلیدی می‌توان به افزایش تخصصی نیمه‌رساناها در برنامه‌های هوش مصنوعی اشاره کرد. در این میان، سال گذشته جهان شاهد رشد چشمگیر «انویدیا» در زمینه فروش پردازنده‌های گرافیکی بود که برای آموزش سیستم‌های هوش مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند. محققان در بررسی‌های خود نسبت به تنش‌های ایجاد شده میان چین و تایوان هشدار دادند و تاکید کردند که نادیده گرفتن این تنش‌ها در صنعت نیمه‌رساناها زنجیره تامین را در برخی کشورها دچار مشکل کرده است. این امر در سال‌های گذشته منجر به تغییر آهسته زنجیره‌های تامین شده است. سرمایه‌گذاری در این حوزه بالاست اما روند آن بسیار طولانی است. خطری که بیش از همه این حوزه را تهدید می‌کند، همین تنش‌های بین تایوان و چین است. از این‌رو، ظهور قدرت دیگری چون هند می‌تواند جایگزین مناسبی برای رها شدن زنجیره تامین از این چالش‌ها باشد.