پس از این‌که میخائیل اولیانوف، نماینده دايمی فدراسیون روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین به ایجاد مثلث نوین دیپلماسی بین‌المللی چین، ایران و روسیه در پایان سال ۲۰۲۲ اشاره کرد، توجه ویژه‌ای به این تشکل سیاسی مبذول شد. به دنبال برگزاری مشاوره‌های سازنده سه جانبه از سوی نمایندگان دايمی چین، ایران و روسیه در وین در ماه دسامبر «در باره موضوعات منافع متقابل»، این توجه شدت و اهمیت بیش‌تری پیدا کرد.

اساساً فرایند تشکیل این اتحاد در شرایط موجود جهان بسیار منطقی و غیر قابل برگشت است، زیرا جهان نیاز به دوری جستن از تلاش‌های واشینگتن برای تقویت برتری و تحمیل «قواعد» خود و دیکته آن بر جهان را دریافته است و اکنون فعالانه در جهت دنیای چند جانبه‌گرا حرکت می‌کند. به علاوه، مسکو، پکن و تهران مدت‌های مدیدی است که روابط نزدیک بین خود را در اغلب موضوع‌ها حفظ کرده اند. آن‌ها از مخالفت با هژمونی آمریکا بر جهان گرفته تا مقاومت در برابر تحریم‌های غیر قانونی آن علیه کشورهای مستقل، تا نیاز به برقراری نظم در افغانستان، با یکدیگر اشتراک نظر دارند. مضافاً این‌که این همکاری نه در حرف، بلکه در عمل وجود دارد. این شکل از همکاری به سادگی می‌تواند گسترش یابد، زیرا بسیاری از کشورهای دیگر از چند جانبه‌گرايی حمایت می‌کنند.

بیش از ۵ میلیارد نفر از مردم (۷۰ درصد از جمعیت جهان) در قاره اورآسیا زندگی می‌کنند، که ۴ میلیارد از آن در آسیا هستند. بنا بر این کاملاً روشن است که آینده انسان عمدتاً بستگی به وضعیت آسیا دارد، و این‌که چرا ایران، روسیه و چین تصمیم می‌گیرند متحداً به توسعه مشترک این قاره عظیم بپردازند.

پروژه‌های بزرگ در سال‌های اخیر در اورآسیا به اجرا گذاشته شده است که به روشنی نشان می‌دهد چین، روسیه و ایران در آن‌ها مشارکت فعال دارند: مسیر‌های جاده ابریشم، ایجاد کوریدورهای شرق-غرب و شمال-جنوب، گسترش زیرساخت‌های اساسی حمل‌ونقل کالاها و توسعه اقتصادهای اورآسیا.

ایران که کاملاً مزه «تحریم‌های بین‌المللی» طولانی را چشیده بود، یکی از اولین کشورهايی بود که متوجه شد دیر یا زود اورآسیا به مسیر ترانزیت زمینی نیاز دارد، چون تجارت دریايی به ناوگان دریايی پیشرفته نیاز دارد. و اگر در سال‌های اخیر ناوبری دریايی چین از سوی «شرکای غربی» به تهدیدی واقعی تبدیل شده است، ایران دهه‌هاست که تحت چنین شرایطی زیسته است. بنا بر این، توسعه این مسیرها پاسخ مستقیم روسیه، ایران و چین به سیاست‌های خشن ایالات متحده و غرب و تهدیدات آن‌ها است، به ویژه پس از تشنج آفرینی‌های غرب در برابر عملیات ویژه مسکو برای نازیزدايی از رژیم جنایتکار کی‌یف.

اما کوشش‌های واشینگتن و متحدین غربی‌اش برای اعمال فشار از بیرون و ادامه تحریم‌های غیر قانونی‌شان همکاری‌های این سه کشور را مختل نمی‌سازد. برعکس، این فشارها به تحکیم روابط سه جانبه و همکاری‌های متقابلاً سودمندشان کمک می‌کند. رشد تجاری بیش از ۲۰ درصدی بین ایران و روسیه تا آخر سال ۲۰۲۲ که به ۵ میلیارد دلار بالغ می‌شود، مؤید آنست. سرمایه‌گذاران سه کشور از کالاها و بازارهای مناسب و بی‌رقیب یکدیگر سود می‌برند، زیرساخت‌های حمل‌ونقل را گسترش می‌دهند، و سیستم‌های تسویه و پرداخت‌ها را تقویت می‌کنند.

علاوه بر همگرايی در تجارت، اقتصاد و سیاست، روسیه چین و ایران مشترکاً تلاش می‌کنند به تحکیم صلح در مناطق مبتلا به آشفتگی در اورآسیا، در درجه نخست غرب آسیا و خلیج فارس کمک کنند. آن‌ها بر امحاء تروریسم، بروز مناقشه در ناحیه قفقار، افغانستان، پاکستان و آسیای مرکزی تأکید می‌ورزند. با توجه به جمعیت اورآسیا، رشد جمعیتی و اقتصادی آن، روشن است که در چند سال آینده اقتصاد جهان به این سمت خواهد چرخید. و راه‌های تجارت زمینی و دریايی در حال ساخت به استقرار اورآسیا به عنوان پیشرو نه تنها در زمینه تولید، بلکه در بازرگانی و مصرف نیز کمک خواهد کرد.

چین، روسیه و ایران، علاوه بر توسعه همکاری‌های سه جانبه، کوشش‌های لازمی در جهت سرعت بخشیدن به روند همکاری‌های جهانی به عمل می‌آورند و فرصت‌هايی برای مشارکت در پروژه‌های دیگر بازیگران مطرح در بیرون از اورآسیا را فراهم می‌آورند.

این اتحاد شالوده دنیای چند جانبه‌گرا را پی‌ریزی می‌کند، و اروپای غربی، علی‌رغم موانعی که واشینگتن ایجاد می‌کند، ناگزیر مجبور خواهد شد به آن بپیوندد.

نه تنها سیاست‌مداران جناح جنگ‌ طلب، بلکه نمایندگان نظامی علناً نگرانی‌شان را از روند توسعه همکاری میان چین، روسیه و ایران ابراز می‌کنند. لذا، سِلستِه والاندِر، دستیار وزیر دفاع آمریکا در امور امنیت بین‌المللی در ۱۰ فوریه این مطلب را بیان کرد و از کشورهای غرب آسیا خواست به عمل متقابل دست بزنند. ژنرال سه ستاره آلکسیس ج. گرینکویچ، فرمانده مرکز نیروی هوايی (اَفسِنت)، نیز «نگرانی» خود را در باره تقویت همکاری نظامی بین روسیه و ایران و چین ابراز کرد و در ۱۳ فوریه هنگام سخنرانی در اجتماع نیروهای هوايی و فضايی آمریکا افزود: ایالات متحده از «همبستگی بیش‌تر میان آن‌ها» در سوریه و کلاً در غرب آسیا، بیمناک است.

ولی، تلاش‌های واشینگتن در جهت توقف روابط حسنه بین مسکو، تهران و پکن و محدود کردن ابراز قدردانی جهانی از این مثلث در دیپلماسی بین‌المللی کاملاً بی‌نتیجه بوده است. و این به ویژه خود را در این واقعیت نشان می‌دهد که حتی مقامات روس‌هراس و طرفدار آمریکای لهستان، برخلاف اغلب مقامات اتحادیه اروپايی، به تازگی سفیر خود، مارسیه فالکوفسکی را به تهران فرستادند تا در ضیافت بزرگداشت ۴۴-مین سالگرد انقلاب اسلامی شرکت کند. و رسانه‌های ایران تصاویری را منتشر کردند که نشان می‌دهد سفیر لهستان پشت سر رئیسی، ريیس‌جمهور ایران و حسین امیر عبدالهیان وزیر خارجه ایران در این ضیافت رسمی نشسته است و نیز با آقای رئیسی دست داده، تعظیم می‌کند.

همان‌طور که حوادث ماه‌های اخیر نشان می‌دهند، دوران دنیای یک قطبی پایان می‌پذیرد. و دنیای چند جانبه‌گرا جایگزین آن می‌شود، و همکاری بین ایران، روسیه و چین روز‌به‌روز گسترده‌تر و محکم‌تر می‌شود. یکی از نشانه‌های بارز آن دیدار رسمی ريیس جمهوری ایران، ابراهیم رئیسی و هیأت بزرگی از نمایندگان ایران از چین به دعوت ريیس‌جمهور چین شی جین‌پینگ است.